Դրասխանակերտցի 1-30 Draskhanakerttsi

30:0 Յաղագս մահուան Աշոտոյ արքայի, եւ խռովութեան եղելոյ ի մէջ Աբասայ սպարապետի եւ Սմբատայ արքայորդւոյ, եւ վասն Գէորգայ կաթողիկոսի:	30:0 The Death of King Ashot and the dissension that Arose between the Sparapet Abas and the Crown Prince Smbat and Concerning the Katholikos Georg:
30:1 Բայց Աշոտ արքայ Հայոց յետ փայլեցուցանելոյ նորա զամենայն ուղղութիւնս եւ աջողութիւնս կարգաց եւ գործոց եւ գնացից Հայաստանեայցս, ապա հիւանդացաւ հիւանդութիւն մեծ, որ եւ մեռաւ իսկ:	30:1 After the brilliant and complete restoration of the order of things in Armenia, king Ashot was taken gravely ill and died:
30:2 Եւ մինչդեռ ի մահիճս անկեալ դնէր՝ ոչ սակաւ ինչ ընդ մարմնոյ խնամոց աճեցուցանել ջանայր եւ զհոգւոյն եւս իմաստութիւն:	30:2 While still confined to his bed, he strove to advance the understanding of his soul with a zeal no less than that for his physical well-being:
30:3 Վասն զի առ ինքն զմեծ կաթողիկոսն Գէորգ կարդացեալ՝ եւ զփրկութենագործ զմարմին եւ զարիւն Տեառն թոշակ յետին առ ի նմանէ իւր ընկալեալ, ոչ սակաւ ինչ քան թէ զբազումս բաշխէր գանձն ոսկւոյ եւ արծաթոյ ի տնանկս եւ յաղքատս:	30:3 For he summoned the great katholikos Georg, and receiving from his hand the viaticum, (that is to say), the redeeming body and blood of the Lord, he had great amounts of gold and silver distributed among the needy and the poor:
30:4 այլ եւ ի ձեռս հայրապետին հաւատայր զլիապատար գանձարանացն մթերս՝ եւ զերամակս ձիոց եւ զդասակս անդէոց եւ զհօտս ոչխարաց, ամենեւին բնաւին բաշխել յեկեղեցիս ուղղափառաց ի նուիրումն պատարագին սրբութեան, ուր ուրեք եւ ում զիարդ պիտոյ ինչ լինէր:	30:4 He also entrusted the patriarch with the entire contents of his treasury, the herds of horses and cattle and the flocks of sheep, so that he might divide all of these among the churches of the true believers, as gifts presented for the Holy Sacrifice, should there be need for them at any time and place:
30:5 Եւ այսպէս ապա զպիտառոցեալ պէտս արտաքնոցն ի մաքրութիւն նորոգման ներքին մարդոյն անտեսաբար կենսացուցանէր. յետ որոյ բարւոք ծերութեամբ ըստ բուսոյ բարեզգեաց բարուց հանգեաւ ի Քրիստոս:	30:5 And thus, he invisibly employed things that were externally profitable to cleanse and renovate the inner self of man. Subsequently, at a ripe old age he rested in Christ as befitted his gracious nature:
30:6 Եւ վասն զի ի ճանապարհի յիջեւանս ի Քարսպառն կոչեցեալ տեղ ապառաժի եղեւ նորայն վախճան, բարձեալ ապա դիակիր դագաղօք՝ տարան զնա ի թագաւորանիստ աւանն Բագարան, ոսկեհուռն հանդերձիւք եւ ոսկեզօծ վառիւք զդագաղսն զարդարեալ. եւ խումբք զօրաց զինուք եւ զարդուք, ընտրանօք եւ նշանակօք շուրջ պաշտպանեալք մեծի կաթողիկոսին, եւ այլ եւս կղերց եկեղեցւոյ առաջի եւս գնացեալ՝ զխաչակրօն սաղմոսերգութիւնս եւ զձայնս օրհնութեանց նուագէին:	30:6 Since he died on the road, in an inn at a rocky place called K’arsparn, they carried away his body in a coffin and brought it to the town (awan) of Bagaran, the royal residence, where they covered the coffin with robes and veils interwoven and adorned with gold; and carefully selected detachments of military forces clad in arms and ornaments stood guard. The great katholikos, accompanied by the rest of the clerics of the church, also came forth and solemnly chanted psalms and raised the voice of (their) praise:
30:7 Իսկ երեք որդիք նորա՝ գահերէցք տան արքունի, եւ այլ եւս բարեկամք հետամտէին զկնի դագաղացն բայց միայն ի Սմբատայ, որ իշխան իշխանացն Հայոց էր. զի նա ի կողմանս Գուգարաց ի նուաճել զազգսն զայնոսիկ գնացեալ էր՝ ոչ ժամանեաց յամբոկ գործոյն:	30:7 His three sons, the senior (gaherec’) princes of the royal house and other friends followed the coffin, and thus they arrived at the cemetery but without Smbat, the presiding prince of Armenia, who had gone to the region of Gugark’ to subordinate its people, and could not get back in time for the funeral rites:
30:8 Եւ այսպէս հասեալք ի տեղին՝ անդ էր ապա տեսանել կուսանս ողբերգակս եւ արտօսրաթոր կականումն եւ աշխարանս տիկնացն եւ տանտիկնացն, եւ այլ եւս բազմութեան ռամկացն եւ անռամկացն: Եւ ապա կազմեալ տապան թագաւորական՝ եդին զնա ի քնարանի հարց իւրոց:	30:8 There, arriving at the place, one could behold wailing virgins, princesses (tikin), and mistresses (tantikin) of the (naxarar) houses shedding tears and lamenting along with the multitudes of the ramiks and non-ramiks (anramik). Then, building a tomb (suitable) for royalty, they buried him in the cemetery of his ancestors:
30:9 Իսկ զկնի այսորիկ չուէ գայ հասանէ ըստ համբաւոյն հասելոյ՝ Սմբատ որդի արքային ի սեպհական կալուած Երազգաւորից Շիրակավան բազում վշտահար հեծութեամբ. զոր երթեալ եւ ի մխիթարութիւն զնա համոզեալ մեծի կաթողիկոսին՝ դադար վշտացն տայր, ոչ փոփոխել յընդրի իւր բարրական բնութենէն: Գայր առ նա ապա եւ մեծ իշխանն Վրաց՝ Ատրներսեհ ի ցաւակցաբար վշտակցութիւն:	30:9 Then receiving the ill-tidings, Smbat, the king’s son, set out in deep grief and arrived at his estate of Erazgawork’ (or) Shirakawan. The great katholikos came to console him, and relieve him of his grief, so that he might not alter his noble and pleasant nature. And, Atrnerseh, the great prince of Iberia, also came then to express his condolences:
30:10 Եւ վասն զի Աբաս սպարապետն Հայոց եւ եղբայր արքային Աշոտոյ ի կողմանս պետութեան Վանանդայ առկայացեալ կայր, առ նա նախ ըստ օրինի հրահանգաց խոտորեալ մտանէր խօսել զբանս սփոփանաց եւ նորայն եւս տխրականաց սգոյ. զոր պատուասիրաբար եւ բարւոքապէս ընկալեալ՝ ոչ կամէր նմա յառաջ կոյս եւս առ Սմբատ չուել գնալ, ելս ի մտի դնելով, թէ գուցէ իմանալ դոցա՝ դաւ դրժողութեան նմա երկաքանչիւրոցն ի նոցանէ լինիցի, ոչ կարէր առնուլ զորս կամէրն, վասն զի յինքն զթագաւորութիւնն հնարէր նուաճել:	30:10 Since Abas, the sparapet of Armenia and brother of the king Ashot, was stationed in the region of the principality (petut’iwn) of Vanand, Atrnerseh, in accordance with the demands of protocol, first diverged from the course of his journey in order to relieve the grief of the sparapet’s sorrowful heart with words of consolation. Abas received him honorably and well, but did not want him to proceed to Smbat, lest they both hear of his plot, since he believed that he would then be forced to confront both, and thus be unable to obtain his wish; for he was seeking to usurp the kingdom:
30:11 Յորմէ պատասխանի լսէր յաւէտ անտեղի գոլ զոչ երթալն, եւ առանց իմիք փաստից եւ պատճառք յուզմանց շփոթից եւ աղմկաց:	30:11 In response Atrnerseh answered, that to halt his journey would be unwarranted and unaccountable, and that it might be a cause for confusion and turmoil:
30:12 որում թոյլ տուեալ՝ չուէ գնայ հանդիպի Սմբատայ, եւ թագաւորական զգեստուց զգեցմամբ զսեւաթոյր զգեստու նորա զգեցումն ի բաց թօթափէ: Եւ ինքն մեծամեծ եւ պատուական ընծայիւք ի Սմբատայ մեծարեալ՝ դառնայ կրկնակի առ սպարապետն Աբաս:	30:12 Being given leave to depart, he set out and met Smbat, whom he forced to divest himself of his mourning attire and to put on the royal robes. After he had been honored by Smbat and given many valuable gifts, he returned to the sparapet Abas:
30:13 որոյ զչարեալ սաստկապէս ի քսութենէ ոմանց, եթէ չար զնմանէ առ Սմբատ խորհեալ՝ կալեալ կապէ զնա երկաթի շղթայիւք եւ դնէ ի բանտի ի բերդին Կարուց:	30:13 who was greatly enraged with him because of the slander of certain men to the effect that he had laid snares for the latter together with Smbat. He had him bound with iron chains and confined him in the fortress of Kars:
30:14 Եւ յայնմ հետէ ապա յերկաքանչիւրոց անտի աղմուկ շփոթի սաստկացեալ զմիմեամբք զեղոյր, եւ գռութ սպայից յինքեանս կուտեալ Սմբատ եւ Աբաս՝ եւ մարտ մարտուցեալ, ոչ սակաւ խուժան աւերանաց զաշխարհաւն հեղոյր:	30:14 Thereafter, the dissension between the two became more intense. Both Smbat and Abas summoned the mass of their forces, and filled the land with devastation through their struggle:
30:15 Անդ ի մէջ կացեալ կաթողիկոսն մեծ՝ զխաղաղութիւն ընդ միմեանս խօսել խորհէր, եւ հայցէր զԱտրներսեհ արձակել ի տեղի իւր եւ զհրաբորբոք բարկութեանն տեղացումն ի բաց տրոհել ի միջոյ:	30:15 Then, the great katholikos intervened, and advised them to speak of terms of peace; he beseached (Abas) to send Atrnerseh back to his realm, and to do away with the torrent of his burning anger:
30:16 Իսկ սպարապետն խորամանկեալ՝ եւ հաւանական իմն ցուցեալ միտս, ասէ. «Տացէ ինձ այսրէն Ատրներսեհ զերկու ամրոցսն, զոր յափշտակեալ իսկ է ի ձեռաց Գուրգենայ քեռառն իմոյ, եւ զԴաւիթ զորդի իւր գրաւական ինձ յայսմ հետէ՝ եւ ես թողից զնա խաղաղութեամբ:	30:16 The sparapet acted craftily, and pretending to be in agreement stipulated as follows: “Let Atrnerseh return to me the two fortresses that he has taken away from my brother-in-law (sister’s husband) Gurgen, and send as hostage his son Dawit’. Then I shall let him go in peace:
30:17 Եւ յայդմ բանի յետկար երդմանն կնքեալ՝ տայր ցհայրապետն մեծ:	30:17 Sealing the solemn contract accordingly, he handed it over to the great patriarch:
30:18 Եւ ապա իբրեւ առ զխնդրելին իւր, դարձեալ դաւաճանեալ ի դրժող դիւէ անտի՝ ոչ թողոյր զԱտրներսեհ, քամահեալ եւս զմիջնորդութիւն կաթողիկոսին մեծի:	30:18 But after receiving what he had sought, he was again beguiled by the deceitful demon, and treated the intervention of the great katholikos with disrespect in that he did not release Atrnerseh:
30:19 Ընդ որ տխրական տրտմութեամբ եւ դառնութեամբ սրտի զգածեալ հայրապետն մեծ, եւ խոժոռեալ խռովութեամբ մեծաւ՝ ել գնաց անտի ի գաւառն Շիրակ:	30:19 Overwhelmed through this with deep sorrow and bitterness of heart, the great patriarch was greatly disturbed, and departed thence to go to the district of Shirak:
30:20 Իսկ սպարապետն իմացեալ՝ թերեւս խուժան հինից սաստկացեալ առ դուրս հասեալ կայ, երթեալ մտեալ դադարէր ընդ ամրոցաւ պարսպին ի ներքոյ պատուարին:	30:20 But when the sparapet learned that the attacks of the enemy troops had become more intense and had reached his own doorstep, he took asylum behind the bastions of the fortress of Kars:
30:21 Ապա այնուհետեւ Սմբատայ զօր մեծ գումարտակ արարեալ՝ ասպատակ սփռէր ի վերայ աշխարհակոյտ շինիցն Աբասայ շուրջ զամրոցաւն, ուր գաղթ գաւառին ղօղեալ դադարէր՝ յաւարի առեալ զզէնսն արի արանց եւ զքաջ երիվարաց եւ իբրեւ յարգելան բանտի ի դիպահոջ զնա ի բերդին կացուցեալ:	30:21 Then Smbat, assembling a large force, raided the extensive hamlets (shen) of Abas, that lay about the fortress, and where the refugees from the district found shelter. He despoiled brave men of their arms and sturdy steeds, and confined Abas to the fortress as to a prison cell for many days, while he made frequent assaults:
30:22 Բազում աւուրս ստէպ ստէպ զայս առնէր, յորմէ ապա իբրեւ վտանգեալ եւ ի տագնապի տարակուսանաց մղեալ եւ հետի աղագս այլ ինչ ոչ մարթացեալ գտանել՝ ի հեզութիւն եղբօրորդւոյն վստահացեալ պատանդս առ ի նմանէ խնդրէ զորդի նորին զիւրն համանուն, եւ զԱշոտ՝ զորդի Շապհոյ եղբօր իւրոյ, զի եւ նա եւս առ նա զԱտրներսեհ հանեալ տայցէ:	30:22 Distressed and apprehensive because of this he (Abas) could find no other solution than to rely on his nephew’s justice and so asked him to send as a hostage his son, who was his own namesake, as well as Ashot, the son of his brother Shapuh, so that he, on his side, might release Atrnerseh:
30:23 Իսկ խաղաղասէրն յամենայնի ոչ վրիպէր ի խնդրոյ նորա տալ զպատանդսն. եւ առեալ ածեալ յանձանձեալ զԱտրներսեհն՝ առաքէ մեծապատիւ շքեղութեամբ յաշխարհն իւր:	30:23 The peace-loving prince did not fail to comply with his wishes. Sending the hostages and receiving Atrnerseh in return, he sent him back to his own land with great honors:
30:24 Եւ ի դառնալ իւր անտի՝ իսկ եւ իսկ ապա թագ արքայութեան նմա բերեալ մատուցանի յիշխանէ անտի Իսմայէլեանն Ափշնէ, որ յԱտրպատականի՝ ի հրամանէ ամիրապետին իւրեանց. ընդ նմին եւ ոսկիակուռ զգեստ, եւ նժոյգս իբրեւ օդապարիկս ի զարդս եւ ի զէնս ոսկիակուռս պճնապայծառս:	30:24 Immediately after his return, Smbat was presented with a royal diadem at the order of their caliph, by Afshin, the Ishmaelite prince of Atrpatakan and along with it he was given robes wrought with gold, and swift steeds bedecked with ornaments and shining armor forged with gold:
30:25 որում ապա ընդ առաջ ի թէատրոն անդ ելեալ՝ դարձեալ դառնան յեկեղեցին սուրբ եւ հայրապետն Գէորգ ընդ նոսա: Եւ անդ աւարտեալ ի վերայ զնուիրական աղօթսն՝ եւ ածեալ ի գիծս եւ ի գիրս եւ ի նկարս տեսականս զոսկեճամուկ զգեցութիւնսն, եւ եդեալ ի գլուխ զթագ թագաւորութեան նորա՝ ելանէր ի հոգեւոր առագաստէ անտի պայազատել զբնաւ Հայաստանեայսս:	30:25 They came forth to meet him at the place of assembly, and returned to the holy church with the patriarch Georg, who pronounced the solemn blessings on him, and investing him with gold-embroidered robes covered with expressive designs, he placed on his head the royal crown. (Smbat) emerged from the spiritual nuptials to rule over all of Armenia:
30:26 Վասն որոյ ապա սպարապետն Աբաս յաւէտ իմն զչարեալ եւ խանդացեալ ընդ իրս կաթողիկոսին՝ իբր զնա գոլ պատճառ իւրում զրկութեանն եւ Սմբատայ թագկապութեանն, եւ ապա չարայաչաղ մախանօք առ ինքն զքիլսն չարաբանս ի բասրանս նորա ձգէր. որք ի տանէ բուսեալք եւ դիւի չարի մատնեալք զերասանակ հոգւոյ իւրեանց՝ զճարակ հրոյ բանս բամբասանաց զսրբոյ կաթողիկոսէն խոխոտեալ յօդէին:	30:26 In consequence of this, the sparapet Abas was greatly irritated and enraged at the katholikos for his actions, as he considered him responsible for the fact that he himself had been deprived of the crown, which had been given to Smbat. Bearing therefore a feeling of ill will, he summoned slanderous calumniators, who sprang from the patriarch’s own household. Surrendering to the wicked demon the bridle of their soul, these uttered false reports worthy of the everlasting fire concerning the blessed patriarch:
30:27 Եւ վասն զի սոյն սոքա նախ քան զայս զանօրէն լեզուս իւրեանց ածեալ էին զերկրաւ, եւ զոմանս ապիդատս զուգակցեալ զրաբան չարիմացութեանն՝ կարծէին կարել կատարել զանկումն սրբոյ կաթողիկոսին:	30:27 And since they had previously let their impious tongues thread about the land, and had joined certain wicked men to their malicious ranks, they assumed that they could bring about the downfall of the blessed katholikos:
30:28 Եւ վասն զի ընդ այն ժամանակս փայլատակեալ պայծառանայր սուրբ այրն Աստուծոյ՝ Մաշտոց, որ ի Սեւան կղզւոջ, որ զփառացն Աստուծոյ անշիջանելի լուսոյ ճառագայթումնն յինքն նկարէր, աստուածային ծաւալմամբ եւ սրբափայլ կրօնիւք կենդանականօք եւ հոգիախաղաց զօրութեամբք ի տեսականի անդ զանտեսն տեսանէր. սակս այնորիկ ամենեցուն աչք ի նա հայէին յաղագս տրոհել եւ ճանաչել մարթելոյ նորա զհոգեւորացն մասանց ընտրութիւնս ստուգագէտ իմացուածիւ:	30:28 At that time, the blessed man of God Mashtoc’, who mirrored the radiance of God’s inextinguishable light through divine permeation, shone forth with splendor on the island of Sewan. Because of the purity of his life, and the inspiring power of the Holy Spirit he saw the invisible in that which was visible. For this reason, all turned their eyes to him, since he could discern and perceive with clarity of mind the correct decisions concerning spiritual matters:
30:29 Իսկ սպարապետն ի մտի եդեալ, թէ գուցէ հրապուրել զայրն Աստուծոյ կարասցէ եւ ընդ ինքեան ի խորհուրդս չարութեան միաբանել՝ գրէ ապա թուղթ առ նա, նախ ներբողումն զնմանէ, եւ ապա ամբաստանութիւն յոյժ բծամիտ իմն զկաթողիկոսէն. որպէս թէ չէ պարտ քեզ լսել նորայն անպտղութեան գործոցն խաւարի՝ եւ զվկայութիւնս եւս կորստական չարացն յուշ արարեալ:	30:29 The sparapet entertained the thought that he might be able to entice the man of God and win him over to his wicked conspiracy. He, therefore, wrote him a letter in which he first lavished flatteries upon him; he then brought such serious charges against the katholikos, that it would be better for you not to hear of the unfruitful works of darkness, and recalled the testimony of the calumniators destined to perdition:
30:30 Այլ եւ գուշակեալ եւս զնա ինքն ի պատիւ հայրապետութեան փոխանակ նորա կացուցանել, միայն թէ հաւանեսցի ի ժողովս չարացն գալ հասանել եւ միաբանել:	30:30 He also announced to him (his decision) to set him on the patriarchal see instead of Georg, should he but consent to come and join the assembly of the wicked:
30:31 Զոր եւ ընթերցաւ՝ զայրացաւ յոգի իւր եւ ոչ կամէր առնել պատասխանի:	30:31 Upon reading this, Mastoc’ sighed deeply in his spirit and did not wish to write and answer:
30:32 բայց զի մի՛ լռութեամբ նորա չ արքն զօրասցին ի չարութիւնս իւրեանց՝ գրէ ապա օրինակ զայս:	30:32 But so that the wicked might not grow strong in their mischief because of his silence, he replied as follows:
30:33 Եկն եհաս ի վերայ հրամանք Հզօրիդ պատկառելիք, զոր եւ ընկալայ սիրով հոգւոյ ըստ սննդակից գոլոյ ինձ ի մանկութենէ օրինաց Աստուծոյ եւ ըստ հաւատոյ հարազատութեան դաշնաւորեալ ի հաւատակցութեան ձեր, որ ըստ Պօղոսի սիրունդ էք եւ ոչ ատեցեալք - անկեալ երկիրպագի խորանին խոնարհութեամբ:	30:33 I received the order of your lordship, which I accepted with the love of the Spirit in accordance with my upbringing from childhood in the precepts of God, and because I realized that I was joined with you in the brotherhood of faith, for in your faith, you are beloved, according to Paul and not hateful. I humbly fell (upon my knees and) bowed down before the altar:
30:34 Բայց եթէ ինքնուրոյնութեամբ հրեշտակական կարգիս ընդ այլինչ շաւիղ տարեալ թողացուցանէ զանուր հարկացն անհասութեամբ՝ մի՛ թուիցիմք այնուիկ լծընկէցք. զի Աստուածային բանն առ ի մէնջ պահանջէ հնազանդիլ Աստուծոյ առաւել քան մարդկան:	30:34 But should the particular characteristic of our angelic order, relieving us of the burden of responsibilities because of our incompetence, lead us into a divergent path, let us not seem to be rebellious; for God’s command bids us submit to God rather than to men:
30:35 Յետ այսորիկ ապա ամենայն գլուխք պատգամաց թղթիս ամբաստանութիւն էր զմեծէ հայրապետէն եւ զփոխանորդէն Քրիստոսի: Ցորքան նափորտն սրբութեան փակէ զնա շուրջանակի, եւ հարստացեալ փառաւորեալ է կոչմամբն Աստուծոյ, եւ առաքելական արգասեօք փոխանակ Աստուծոյ է. եւ զայս անուն անուանեմ զօր հանապազ:	30:35 Following this, (let me say that) the entire message of your letter consists in the charge brought against the great patriarch, who is the vicar of Christ. As long as the cloak of holiness covers him, and he is honored with the high calling of God, he is the vicar of God by virtue of his apostolic office and I shall always call him thus:
30:36 Ապա խստութեամբ եւ ամբարտաւանութեամբ եւ չափ չ գիտութեամբ եւ զրադատ առնելով նզովիւք պատուիրեալ էիք եւ զիմ նզովս պատկեր կալեալ նորա անզգամութեանն:	30:36 Then, you have enjoined unto me with severity, arrogance, and ignorance beyond limit to anathematize him unjustly, and have used the anathema pronounced against me to demonstrate his folly:
30:37 եւ այդոցիկ երաշխաւորեմ ես առաջի Աստուծոյ, գիտելով զնորա զանչափ բարեբարոյսն, որ պայմանաւ հրամանի Սուրբ Գրոց մինչ առաջի ունիմք՝ վաղվաղակի զիջանի եւ կատարելանայ, մանաւանդ մինչ զանց է արարեալ զաստեօք ի մանկութենէ եւ ի ծերութեան դար հասեալ:	30:37 I am surety for his acts before God, as I know of his boundless goodness, which is so greatly in accord with the teachings of the Holy Scriptures, that we hold him as an exemplar. He forgives immediately, and proceeds to perfection, especially as he has fled worldly life since his youth and reached old age:
30:38 Բայց իմ նզովք դատապարտութեան յաւէտ յիրաւի եւ արժանի էր. եւ զի վրիպեցայ եւ ըստ արտուղի անկեալ՝ ինքնահրաման բարձի զխտրոց սուրբ Հարցն, որ ի մէջ մեր եւ ի Քաղկեդոնականացն, վասն որոյ աղօթահայց ապաշխարութեամբ եւ առաջի անկմամբ պատառեցի նովին սուրբ ձեռօք զձեռնադրեալսն զինէն կարծեօք:	30:38 As for the anathema pronounced on me it was entirely just and deserved; for I erred and going astray, on my own accord I removed the difference set by the holy fathers between us and the Chalcedonians. Therefore, with supplication, penance and worship I persuaded him to tear up the signed pronouncements regarding me with his holy hands:
30:39 Բայց ամենայն դիտաւորութիւն թղթիս զմեղաց իմն ակնարկէր զբասրանս սոցա. նոցա բանտարկեալ սատանայի վարդապետութեամբ, որ մարդասպանն է ի սկզբանէ կամ ոգեսպան եւ բանսուտ եւ որոմնացան. եւ որ զիս եւս զարթուցեալ էիք, թէ չէ պարտ լռել քեզ:	30:39 But the overall aim of your letter is to make manifest the accusations of those who maliciously uttered false reports at the order of Satan, the killer of body and soul from the beginning, calumniator and sower of strife. You have also urged us “Not to remain silent:
30:40 Արդ՝ ա՛յս մի ինչ տեսեալ լիցի քեզ՝ տէր իմ, զի անհնար է զյանցանս իմանալ իբր զճանապարհս օձի ի վիմի գնացելոյ. եւ հաստատուն վկայ՝ մարգարէն, ասելով. «Քննեցին զանօրէնութիւն եւ պարտասեցան ի քննել զքննութիւն:	30:40 Behold my lord, you shall not see this done; for it is impossible to identify a transgression, as (it is impossible to trace) the path of a snake creeping among the rock. A sure witness to this is the prophet, who says: “They have searched out iniquity; and have wearied themselves with searching:
30:41 Գիտեմ եւ հաստատեալ եմ ի Տէր, որ թերատեսեալ զմեղս՝ նիւթեալ է հիւանդին զմահ եւ ատել զեղբայրն յորժամ առ ռամիկս իցէ. իսկ առն երեւելոյ եւ ի բարձրագոյն աստիճանի կացելոյ սակաւ ինչ սասանութիւնք՝ մեծամեծք են վնասք հասարակաց գայթակղութեան աղագաւ, թող թէ աղտեղագոյն աղետք աղծապղծութեան, որ թէ լինին:	30:41 I know, and am confident in the Lord, that death awaits the sick man who has neglected his sins and hates his brother when he is among the ramiks, whereas, a minute vacillation on the part of a man of distinction and high position causes extensive harm to the public because of scandal; let alone the calamitous outcome of such a misdeed, should it occur:
30:42 Բայց ես այր մեղաւոր եւ վատթար, եւ անօրէնութեանց իմոց բարձրացելոց քան զգլուխ իմ եւ ծանրապէս բեռնացելոց ի վերայ իմ, ոչ կարեմ նախանձել զնախանձ Տեառն Աստուծոյ ամենակալի եւ գերանաւ կուրացելոյս զմութն այլոց սրատեսել:	30:42 But I am a sinful and a weak man; for my transgressions have gone over mine head; and they have pressed heavily upon me. I cannot be very jealous for the Lord God of hosts, and blinded by the beam in my eye espy the dark conduct of others:
30:43 Եւ արդ բազում արտասուօք եւ հառաչմամբ սրտի գրեցի, զոր միանգամ գրեցի:	30:43 I wrote what I wrote with many tears and a heart stricken with grief:
30:44 Աստուած զշաւիղս արդարութեան ցուցցէ ձեզ գնալ ընդ նա, եւ կատարեսցէ զկամս ձեր ի կամս իւր. խօսեսցի ի սիրտս ձեր զարդարութիւն եւ զիրաւունս՝ մի՛ դրդուիլ անքննօղ լսելեօք, որ ոչ վայելէ ձերում գլխաւորութեանդ, եւ զձերդ ձեզէն տեսէք:	30:44 Let God show you the way of righteousness to go unto him, and accomplish your desires according to His Will; let Him speak justice and judgment in your hearts, lest your indiscriminate ears be stricken. This is unworthy of your highness. Judge for yourselves:
30:45 Այլ իմ մեռցի եւ կորիցէ անուն եւ յիշատակ յերեսաց երկրէ, եւ խաւարեսցին բիբք աչացս եւ մի՛ տեսցեն զլոյս, եւ փակեսցին ականջքս եւ համր եղիցի հովեալ բերանս եւ լեզու իմ ի քիմս իմ կցեսցի, եւ մէգ եւ մառախուղ մեղաց եւ ստուերք մահու պատեսցէ զբոլոր անձնս, եթէ ինչ շարժեցայց կամ զգացայց տեսանել կամ լսել կամ խօսել զարդարոյն զանիրաւութիւն:	30:45 But let my name and memory perish from the face of the earth, my eyeballs see darkness, and not behold light; let my ears be clogged, and my stinking mouth become dumb and my tongue cleave to the roof of my mouth; let the cloud and thick darkness of sins and the shadow of death cover me on all sides, if I proceed to see, hear or speak grievous things against the righteous, and utter unrighteousness loftily:
30:46 զապիրատութիւն ի բարձունս խօսելով, զլեզուս ածել զերկրաւ՝ պարտոխաթափ եղեալ եւ ղօղանջել ի սուր շրթունս:	30:46 Let my tongue go forth upon the earth, pouring out mine indignation and sound forth with the sword at my lips:
30:47 Քա՛ւ լիցի ձեռս ամբառնալ յօծեալն Աստուծոյ եւ քրէական մեղօք վտարանդի լինել անթողլովն եւ անբժշկելովն:	30:47 God forbid, that I lift up mine hands against the anointed of God, and be banished for a crime that is unforgivable and irrevocable:
30:48 Քա՛ւ լիցի ինձ լինել Կորխ եւ Դադան հակառակ ընտրելոյն Աստուծոյ. ապա թէ ոչ՝ բացցէ երկիր բերան իւր եւ կլցէ զիս կորստեամբ ընդ բանակն Աբիրոնի եւ կենդանւոյն իջցեմ ի դժոխս:	30:48 Heaven forbid, that I strive against the chosen of God like Korah (Korx) and Dathan. But if not, the earth shall open her mouth and swallow me together with the army of Abiram (Abiron), and I shall go down alive into Hades:
30:49 Իմն ա՛յդ է. եւ յայդմանէ զիս ոչ ոք կարէ փոխել ոչ գեհենին երկիւղիւ եւ արքայութեանն խոստմամբ, եւ յատեանն գոլով՝ հեղցի թարախեալ արիւնն սրտիս առ յանդիման նզովելով զանգոսնողսն, որք զձեզն խռովեցուցին:	30:49 This is my conviction, from which no one could turn me away be it by fear of Hades or promise of Heaven, and standing before the tribunal, I shall anathematize the transgressors who vexed you, as the purulent blood of my heart pours out:
30:50 Ի վերայ այդր ամենայնի յուշ լիցի ձեզ եւ արձանագրեալքն յԱստուծոյ օրէնքն, յորում գրեալ է, թէ «Յայտնիքն որդւոց մարդկան եւ ծածուկքն Տեառն Աստուծոյ. եւ վասն որոյ եւ հաստատեաց օր, յորում ինքնին դատելոց է զգաղտնիս մարդկան ի ձեռն Յիսուսի Քրիստոսի:	30:50 Above all, remember also the laws inscribed by God, wherein it is written, that those things which are revealed belong unto the sons of men, and the secret things belong unto the Lord our God. For this reason He has set a day, when He will pass judgment on the secrets of men at the hands of Jesus Christ:
30:51 Եւ արդ՝ դուք անդր թողէք զի վերդ քան զձեզ եւ մի՛ ի կարծս դատէք, եւ մի՛ ըստ խօսից յանդիմանէք՝ մինչեւ եկեսցէ Տէր, որ լուսաւոր առնէ զգաղտնիս խաւարի եւ զիւրաքանչիւրն զգործն հրով փորձէ. զի կարծիք եւ թուիք եւ նմանութիւնք եւ ստուերք են սնոտիք արտաքոյ ճշմարտութեանն եւ չ համարին վկայութիւնք յիրաւացեաց ատենի ըստ պահանջելոյ Աստուծոյ, թէ յերկուց եւ յերից վկայից հաստատեսցի ամենայն բան. որ եւ արտաքնոցն իմաստնագունից յոյժ հաճոյ թուեցաւ, որ գողացեալ զմերն ի մէնջ եւ այլակերպ արարեալ եւ այլաբանութեամբ յառաջ բերեալ իբր իւրեանց սեպհական, միայն զտեսսն պատուիրեալ անշուշտ՝ որպէս հարօր ի վար կամ դեղատու ի դեղոցի:	30:51 Now, abandon that which is beyond your ability, and do not judge by conjecture, nor reprove according to report, until the coming of the Lord, who will bring to light what darkness hides, and fire will test each man’s work, for surmises and opinions are semblance and empty shadows that are beyond truth, and are not considered evidence according to what God requires before the tribunal of the righteous, namely that (all facts) must be established by (the evidence of) two or three witnesses. This seemed to have pleased the pagan philosophers so much that they stole it from us, and having changed the words, they allegorically set it forth as their own. Certainly, they respected only the form, as (one would use) a plough for tilling or dropper for medicine:
30:52 Արդ՝ աղաչեմ ոչ լռել կամ անհոգ լինել՝ այլ իրաւանց ուշ ունել. զի որպէս մարդկան կարծիք եւ համբաւք են ձեր նմանիք տկարացեալք փակեալ թուին ըստ սղալանաց:	30:52 Now, I pray you not to be silent or free from care, but tend to justice. Public opinion and hearsay hold that those who are like unto you lack strength, and are overwhelmed by their mistakes:
30:53 Բայց եթէ դէպ լինիցի եւ ի հայրապետութիւն կոչել յորդորէք եւ դուք՝ եւ չ լինի փաստ մեղացն:	30:53 But you also advise, that if perchance I am summoned to the patriarchal see, there should be no confession of sins:
30:54 ո՞վ ոք լրբենի երեսօք կարէ յառաջ գալ եւ վկայ անօրէնութեան լինել, թողում ասել ի վերայ ընտրելոյն Աստուծոյ: Վասն այսորիկ իսկ եւ հրաման Հոգւոյն Սրբոյ զանյայտսն ի հոգիս իւր թողացուցանէ:	30:54 Who could come forth with an impudent face and be an unrighteous witness no less against the chosen of God. Is it for this reason, that the command of the Holy Spirit allows secrets in the souls:
30:55 մի՛ ապա լիցի ձեզ խռովականս ինչ առնել եւ խստութեամբ ընդդէմ խթանի աքացել, զի յաւէտ ի բաց տանի ի բոլոր շնորհաց այդպէս խորհելի հաւատ: Եւ չ օրհնեցաւ իշխանն Բագարատ, որ զայդպիսիսդ խորհեցաւ յոչինչ պէտս, որում ամենեքեան իսկ գիտակք եմք կորստեան կորստականացն:	30:55 Do not make trouble, as it is hard for you to kick against the pricks. For such thoughts on faith always lead one astray from every grace. Prince Bagarat, who entertained such thoughts for no reason, was not blessed, and we are all aware of the way the perishables shall perish:
30:56 Ժողովք թէ հրամայէք լինիլ՝ մի՛ լիցին ժողովք չարաց պաշարողաց քինահան հրոսողաց, որք որպէս յայնժամ ժողովեցան ընդ Աննայի եւ ընդ Կայիափայ վասն Տեառն եւ արդ վասն օծելոյ նորա. այլ զայն, զոր ստացաւ իսկ զբանէ Տէր ի վիճակ ժառանգութեան իւրոյ, ըստ որում մարգարէն դասաւորէ՝ ասելովն, «Ժողովեցարուք ի լեառն Սիօն՝ քահանայք եւ ծերք արդարակորովք, քարոզեցէք պահս եւ պաղատանս. սրբեցէք զեկեղեցի լալով եւ կոծելով, զի այց արասցէ ձեզ Աստուած:	30:56 If you order that there be a meeting, let it not be the assembly of the wicked inclosing, or of the zealous assailants, who formerly assembled together with Annas and Caiaphas on account of the Lord, and who have now gathered with regard to the anointed of the Lord, but let it be like that congregation which the Lord acquired in the beginning as His lot of inheritance, about which the prophet speaks as follows: “Assemble yourselves upon Mount Sion, ye priests and righteous old men. Proclaim fasts and supplications. Sanctify the congregation with tears and laments, for God will visit you:
30:57 ըստ որում եւ արարին ձեզ Նիկիական սուրբ Հարքն տրեխաւորեալք ոտիւք հետեւեալք ի բանակետղ սրբութեան, եւ զամն ողջոյն արձանացեալք պահօք եւ աղօթիւք:	30:57 In accordance with this the holy Nicaean Fathers labored on your behalf, and wearing boots on their feet set out to reach the holy resting-place, where they spent an entire year in fasting and praying:
30:58 կերան հաց նեղութեան զչորաբեկն եւ ջուր տառապանաց արբին ի գետնատարած խշտիս ընդ երկիր կցեալ՝ բազում զղջմամբ եւ հեծութեամբ զԱւետարանն սուրբ միջնորդ կացուցեալ, զի մի՛ արասցեն ըստ կամս ինչ. յորս հայեցաւ Աստուած եւ լուսաւորեցոյց նոցա զարժանն: Նոյնպէս եւ այլք ամենեքեան:	30:58 They ate the dry bread of affliction, and drank the water of affliction, and lay on pallets spread on the ground. With excessive penance and groans they established as a mediator the Holy Gospels, so that they might not do anything according to their will. God looked at them and with enlightenment instructed them in what was worthy of instruction:
30:59 Արդ՝ ես անարժանս հաւանեալ եմ ի խորհուրդս ուղղոց եւ ի ժողովս բարեսիրաց գալ հասանել, եւ զերկս աշխատութեան նոցա կատարել տարեւոր աղօթիւք եւ ճգամբք, եւ նոյնն Աստուած հզօր եւ կենդանի է առնել զհաճոյս իւր:	30:59 Well, mine unworthy self is willing to attend the assembly of the upright and the congregation of those that love good things, and to assist in their work with prayers and ascetic practices. The same God, who is mighty and living, shall do what pleases Him:
30:60 եւ յաւելում յանդգնել ի ստիպողացն անզգամութիւն՝ եւ երաշխաւորեմ, զի թէ Աստուած զիարդ եւ է ոչ այցելէ՝ զիս ընդ չարագործսն եւ ընդ մծղնեայսն որոշեցէք ի նախատինս յաւիտենից. միայն թէ ժողովն ըստ տեսութեանս իմոյ եղեցի:	30:60 Let me add, that I shall speak boldly against the folly of those who have urged this, and shall become surety, so that should God not visit us for some reason, I should be considered as an ally of the evil-doers and the lecherous (mcghneayk) in everlasting reproach, but only let the meeting take place according to my instructions:
30:61 Այլ վասն լեզուաց մի՛ ինչ ընդ միտ ածեալ զարհուրիք, զի լեզու ոչ եթէ նորոգ ինչ սրեալ է ի դառնութեան եւ լարեալ աղեղն թիւր պատրաստական ի ձգել զնետս հեռոյ եւ հակառակութեան, հարկանել սպանանել, որք ուղիղն են սրտիւք: Եւ դեւք չարք ընթանան՝ ծարաւելով զպատիւ սրբոյ խորհիլ մերժել հնար իմացութեամբ որդւոց մարդկան բարկացելոց:	30:61 In taking into consideration the (wicked) tongues, do not be afraid, for it is not new that the tongue has been sharpened in bitterness, and the crooked bow made ready to shoot arrows of strife and conflict in order to strike and kill those who are upright in heart. Evil spirits run about feeling thirst for the honor of the blessed, and scheme to rebut it through the knavery of the sons of men in anger:
30:62 Արդ՝ այնք լեզուք են, որով մարգարէք դատափետք եղեալ թոպեցան ի սուր սուսերի սատակեալք. փարիսական յորդորն եւ Հրէիցն ճուչն է, որով եւ յԱստուածն Բան համարձակեալ՝ կորեան յաւիտեանս յաւիտենից:	30:62 Now, those were tongues with which the prophets were condemned, beaten, and smitten with the edge of the sword. It was the zeal of the Pharisees and the cry of the Jews, whereby they lifted up their face unto the Word of God, and were lost to the ages and ages:
30:63 քահանայիցն մոլեգնութիւնն է, որով աստուածամարտքն եղեն:	30:63 It was the violent passion of the priests, whereby they fought against God:
30:64 Յուդայի կատաղումն է, որ խցեալ աչօք դիմեաց եւ չ կորոյս զերեսուն արծաթին եւ մատեաւ ի տեղի իւր:	30:64 It was the rage of Judas, who went with closed eyes in order not to lose the thirty pieces of silver, and arrived where he belonged:
30:65 այն իմացուածք են եւ խոհական հանճարքն, որք յԱստուած եւ ի Կայսր գիտացին պարտաւոր առնել զՈրդին Աստուծոյ, եւ օրինօք մատնեցին դատաւորին ի կորուստ անձանց իւրեանց:	30:65 Those were intelligent and wise men, who were able to condemn the Son of God before God and the Emperor, and lawfully committed him to the judge unto their own destruction:
30:66 Յիշեցէք զվկայսն Ստեփաննոսի եւ զՅակոբայ Տեառն եղբօրն եւ զՆարկեսոսին զերեսին, եւ մի՛ խաբիք. զի առնել գիտեն որդիք մարդկան կամ կամաւ կամ մոլորութեամբ բանսարկուին: Վասն որոյ եւ գրեալ իսկ պահին չարութիւնքն անօրէն վկայիցն ի զգուշութիւն առ յապա եղելոցս. որք որպէս զածելի սուր սրեցին զնենգութիւն՝ սիրել զչարութիւն քան զբարութիւն եւ զխօսս կործանման:	30:66 Remember those that testified against Stephen, James, the brother of the Lord and Narcissus, all three of them. Do not be deceived, for the sons of men are wont to do things either by will or by the seduction of the devil. For this reason, the accounts of the wickedness of the impious witnesses—who like a sharpened razor wrought deceit, loved wickedness more than goodness, and unrighteousness better than to speak righteousness—are preserved in writing as a measure of precaution for posterity:
30:67 Վասն որոյ պաղատանս մատուցանէ մարգարէն՝ ապրիլ ի մարդոց չարաց, որք սրեցին զլեզուս իւրեանց իբրեւ զօձ եւ թոյնք իժից ի ներքոյ շրթանց նոցա:	30:67 For the same reason, the prophet offers prayers in order to be delivered from evil men, who have sharpened their tongues like serpents, and under whose lips is adders’ poison:
30:68 Յաւելում եւ զայս եւս՝ որ անձնամատն գարշելի՝ չէ վկայ եւ ոչ կարէ գալ յառաջ յատեան ուղղոց, այլ բացէ ի բաց հալածի: Քանզի զպիղծ դէմսն երեսք կնոջ պոռնկի արարեալ եւ ելեալ ի թուոյ արանց, եւ խոստովանեալն առ քահանայն չէ վկայ:	30:68 Let me also add this, that the man who is a detestable deserter cannot become a witness and come forth before the tribunal of the upright. He is persecuted openly, because he has defiled his face like that of a whore, and is no longer considered a human being:
30:69 ըստ սիւն հոդոսական կարգին, նախ քան զկատարումն ժամանակի սուրբ կանոնաց, եւ խորտակեալ ապաշխարութեամբ եւ առնել քաւութեանն իւրոյ վկայս՝ զառաջնորդս եկեղեցւոյ:	30:69 According to the synodical order, the man who has confessed to the priest cannot become a witness, until the end of the time set by the holy canons, when overwhelmed by doing penance, he can call upon the leaders of the church as witnesses to his atonement:
30:70 Արդ՝ եկեսցեն ապաշխարեսցեն նախ մեղաւորքն խորգով եւ մոխրով՝ կրօնաւորեալ սրտի մտօք, եւ ապա յետ ժամանակին հաւատարիմ բանք նոցա լինիցին:	30:70 Now, let the sinners first come forth and repent in sackcloth and ashes, and subject themselves to rules with all their heart. Only after this will their words be considered trustworthy:
30:71 Այլ եւ եպիսկոպոսք ընտրեալք եւ արդարք՝ ոմանք ի հեռաստանէ եկեսցեն, յորոց վերայ ոչ լինիցին կարծիք ատելութեան. նոյնպէս եւ հարք սուրբք եւ աւագք թող քննեն իբրեւ կամին եւ հաւատարմանան զերդ եւ է. եւ ապա յետ այնորիկ ամենայն իրօք, որք կարծեն զսուրբ սեղանն եւ զսուրբ աթոռն փրիսայով պատել՝ յիւրեանց ոգիս պատեսցեն իբրեւ զսուգ առեալ վասն անկման փեսային, որ զՔրիստոս փոխանակէր ի մուտս սրբութեանց հարսին եկեղեցւոյ. եւ շատ այլ ինչ աւելի քան ըստ արդար իրաւանցն, զոր սարսափեցի գրել:	30:71 Also the bishops shall be chosen and righteous, and some shall come from afar, so that they may not be unfairly biased. Likewise, let the blessed fathers of higher rank conduct the examination as they may wish, and be certain. Then, let those who are able to cover the holy altar and the holy see with fire-wood cloak their souls, as if mourning for the fall of the bride groom, who took the place of Christ in the sanctuary of the bride, the Church. (Let them do) many other things that are contrary to the judgment of righteousness, things which I shudder to put in writing:
30:72 Ապա յայնժամ լինի հրամայեալս ի ձէնջ. թէ զայլ ոք ընտրել կամենայք, որում չէ հնար լինել՝ բայց եթէ բուռն զօրութեամբ եւ կամ կամակոր մտօք ընդ Աստուծոյ կռուել:	30:72 What has been ordered by you will come true then. If you wish to choose someone different, the latter will have no other alternative than to fight against God either with violent force or distorted mind:
30:73 Բայց արդ՝ դուք թիկունս տուք Աստուծոյ ըստ իմումս խորհրդակցութեան, զի առ հանդերձեալսն դատաստանք ձեր քաղցր եղիցին առաջի տիեզերական ատենին. եւ փառս եւ պատիւ ընկալջիք յԱստուծոյ ընդ երկայն աւուրս:	30:73 But now, complying with my advice, place your trust in God, so that in life after death your trial before the universal tribunal may be easy, and you may receive glory and honor from God throughout your days of life:
30:74 Արդ՝ իբրեւ ընթերցաւ զայս յետկար նամակի՝ յոյժ զամօթի հարեալ, ստեաց չարաթոյն նենգողացն. զի ուր եւ գրեաց նա զայսպիսիս՝ ոչ ուստեք ըստ կամաց ընկալաւ պատասխանիս, այլ բազում յանդիմանակաց մեղադրութիւնս:	30:74 Upon reading this solemn letter, Abas was ashamed and gave the lie to the wicked traitors. For despite his having written such letters, he did not receive an answer in accordance with his expectations, but rather much blame:
30:75 Մանաւանդ զի ոմանք եւս ի խրոխտապանծ մոլենախանձ զրաբանողացն աստուածասաստ իմն գոգցես բարկութեամբ հարեալ կորեան:	30:75 This was all the more since certain ones of the arrogant, and excessively envious slanderers were seemingly struck by the divine wrath:
30:76 զի ուրումն ի նոցանէ ապիրատ շրթունք որդնեռաց լքեալ՝ ի բազմաց տեսութիւն գոլով եւ ինձ իսկ գլխովին, սատակեցաւ:	30:76 The iniquitous lips of one of them swarmed with worms before the eyes of everyone including myself, and he perished:
30:77 իսկ ուրումն որովայնն հաշեալ եւ հարեալ ընդ հարկաւոր պիտոյսն գարշութեան խառն ի վայր վայթի: Իսկ անձնամատնն ջերմամբ մեծաւ եւ տապախառն հրով վառեալ՝ եւ խաղաւարտ ի վերայ եռացեալ մեռանէր:	30:77 Another’s bowels fell down forthwith together with the excrement. The traitor burned with high fever and parching heat, until pustules broke forth and he died:
30:78 Իսկ մնացեալքն ապա դիմեցին մեղայասացութեամբ առ ոտս հայրապետին տագնապաւ՝ տարակուսեալք եւ դողացեալք յիրաւացի պատուհասէն, որք եւ թողութիւն գտին: Այլ եւ սպարապետն մեծ սարսափմամբ սրտի զարհուրեալ՝ երկնչելով յերագահաս դատաստանացն Աստուծոյ, բազմահառաչ պաղատանօք եւ արտասուօք անկեալ առ ոտս հայրապետին՝ հայցէր թողութիւն մեղանչական մոլորութեանն:	30:78 The survivors, greatly distressed and trembling because of the deserved calamity, went to the patriarch to express their repentance, and were forgiven by him. The great sparapet, who was likewise greatly dismayed at heart and alarmed by the swift actions of God, threw himself down at the feet of the patriarch, with excessive immolations and tears, and begged forgiveness for his evil aberration:
30:79 զոր եւ ընկալաւ իսկ աննախանձ սրտի սիրով ըստ հաւատարիմ խնդրողին՝ արժանի թողութեան եւ օրհնութեան զնոսա առնէր հաւատոց կատարելութեամբ:	30:79 The patriarch received him with love and ungrudging heart, and with perfection of faith, in accordance with the wishes of the faithful suppliant, made them worthy of forgiveness and blessings:
30:80 Եւ այսոքիկ մեծաւ երկիւղիւ առ ի յինէն գրով դրոշմեալ ձեզ եղեւ յիշատակ առ յապա. զի հայեցեալ յելս գնացից կորստականացն պատուհասից՝ մի՛ ոք զնոյն անցս չարչարանաց եւ զձաղանս եւ զձաղկանս խոխոտիցի կրել որպէս եւ նոքայն, որք ընդ Յուդայի անկեալք գնացին ի տեղիս իւրեանց:	30:80 These were engraved by me by letter with great awe as a memorial for you who are about to come, so that looking at the results of destructive calamities, no one might scheme and suffer the same torments, derision and scourges as those who fell with Judas and reached their (deserved) place: