Դրասխանակերտցի 1-21 Draskhanakerttsi

21:0 Յաղագս տառապանաց եւ հարուածոց Հայոց յերեսաց հագարացւոց:	21:0 The Anguish and Misfortune of the Armenian People on Account of the Hagarites:
21:1 Զայսու ժամանակաւ լինի ապա կռիւն ի Վարդանակերտի եւ բնաջինջ կոտորումն Իսմայէլեան բանակին:	21:1 At about this time, the battle of Vardanakert and the extermination of the Ishmaelite army took place:
21:2 վասն որոյ ցարդ եւս բան առ Հագարացիսն ըստ իւրեանց աղխատրոյզ բառին պատմի, թէ «Վարդանակերտ առիւ մի՛ յիշեսցի մեզ:	21:2 On account of this, to this very day the Hagarites have a saying in their barbarous language: “Let us not be reminded of Vardanadert and its capture:
21:3 Եւ վասն զի յոյժ տագնապեալ տարակուսեալ տառապեալ նեղեցան մեծամեծք Հայոց, ապա յուսացեալ յերկնային այցելութիւնն՝ ընդդէմ դարձան ասպատակաց հինից Իսմայէլեան զօրուն:	21:3 For the Armenian noblemen, who had been extremely vexed and annoyed, put their trust in the celestial visitation and turned against the marauders of the Ishmaelite army:
21:4 Եւ վասն զի Ոգբայ ոմն զօրապետ մեծ հանդերձ զօրօք բազմօք շրջէր ընդ կողմամբք Վանանդայ՝ անդ ապա հասեալ ի վերայ Կամսարականն հանդերձ ազատօքն Վանանդայ, կոտորեցին սպառ սպուռ զզօրս նորա եւ ինքն փախստեայ անցեալ գնայր առ ամիրապետն իւր:	21:4 And while a certain Ogbay (‘Okbay), a great commander, was wandering with a large army around the region of Vanand, the Kamsarakan together with the azats of Vanand caught up with him and massacred his entire forces. (‘Okbay) himself fled and went to his caliph:
21:5 Եւ անդ ապա բազում զօրս ընդ իւր գումարեալ ի զէնս ի զարդս եւ ի տէգ նիզակի՝ եւ անհնարին դառնութեամբ խրոխտայր գալ առնուլ զվրէժս ի Հայոց զիւրոյ զօրուն հարելոյ՝ հրդեհել, քանդել կործանել զեկեղեցիս Հայոց, եւ առհասարակ գերել եւ կերակուր տալ անիրաւ սրոյ:	21:5 There he called to arms, (armaments and the lance) a large force and boasted with great bitterness that he was about to exact vengeance on the Armenians for his army, which had been struck, and that he would burn, tear down and destroy the Armenian churches, take captive all of the population and mercilessly put them to the sword:
21:6 Իսկ սուրբ կաթողիկոսն Հայոց Սահակ դեռ եւս կայր կենդանի ի Դամասկոս. իբրեւ լուաւ զանհնարին սպառնալիսն Ոգբայի՝ խնդրէր հրաժեշտ ի նմանէ երթալ առ նա, թերեւս հնար լիցի դարձուցանել զնա յանհնարին դառնութենէ մտացն:	21:6 Upon learning of the terrible intimidations of Ogbay, Sahak, the blessed katholikos of Armenia who was still alive in Damascus, asked him to be allowed to go to him, hoping that he might find a way of dissuading him from his very bitter thoughts:
21:7 Իսկ ի հրամայելն նորա երթալ առ ինքն՝ իբրեւ չոգաւ ի Խառան, իսկ եւ իսկ հիւանդացաւ սուրբ կաթողիկոսն հիւանդութիւն մեծ: Եւ ապա գրէ նամակ աղաչանաց առ Ոգբայ իւրով իսկ ձեռամբ բազում թախանձանօք եւ աղերսալի պաղատանօք, յուշ եւս առնելով Ոգբայի զհասարակաց մահ մարմնոյ, եւ թէ զկնի գալոց է եւ նա ամենայն մահկանացուաց եւ ի տապանի վաղվաղակի դնելոց. այլ եւ զանհնարին դառնութիւնն դժոխոց տարտարոսի նմա ընդ ուշի կապեալ՝ դարձեալ եւ զօտարամահն իւր լինել ի դաշնաւորութիւն նմա բերեալ:	21:7 Upon (receiving) his order to come, the blessed katholikos went to Xaran, where he soon became gravely ill. Subsequently, in his own hand he wrote a letter of supplication with implorations and beseeching prayers, especially reminding Ogbay of physical death, which is the common lot of all men that pursues every mortal and hastily puts him in a coffin. Moreover, reminding him of the unbearable grief in hell, he again made it known to him that he himself was to die in a foreign land, so that he would calm down:
21:8 Եւ այսպիսի զղջացուցիչ բանիւք համոզեալ աղաչէր դառնալ ի խորհրդոց չարաց եւ չ առնել զայնինչ, զոր հանդերձեալն էր առնել՝ զապիրատ մտածութիւնսն ի վերայ Հայաստանեայցս:	21:8 With such words of persuasion he begged him to turn away from his wicked thoughts and not carry out what he was about to do to the Armenians:
21:9 Եւ ապա զայն հրովարտակն հրամայէ յետ վախճանի իւրոյ դնել յաջոյ ձեռին իւրում, զի ինքնին Ոգբայ եկեալ առցէ ի ձեռաց նորա՝ թերեւս զղջասցի չ գործել զանօրէն մտածութիւնսն իւր:	21:9 Then he ordered that after his death they put the above letter in the palm of his hand so that when Ogbay came he would receive it from his hands and perhaps feel so bad as not to carry out his impious designs:
21:10 Իսկ ոստիկանն Ոգբայ իբրեւ լուաւ զմահ սրբոյն Սահակայ՝ վաղվաղակի առաքեաց դեսպակս հրամայէ ոչ թաղել զնա, մինչ զի ինքն իսկ երթիցէ:	21:10 But when the ostikan Ogbay was informed of the death of the blessed Sahak, he immediately dispatched emissaries with orders not to bury him until he had arrived:
21:11 Եւ իբրեւ չոգաւ՝ վաղվաղակի առ դիապատիկ մարմին առնն Աստուծոյ մտեալ, ձեռն նմա շարժէր ըստ օրինին իւրոց իբրեւ կենդանւոյ եւ ողջունէր զնա ի լեզու իւր՝ Սալամալէք ասելով:	21:11 And upon his arrival, he immediately approached the shrouded body of the man of God and according to their tradition he extended his hand towards him, as if he were alive, and greeted him in his tongue, saying salamalek’:
21:12 Իսկ ապա Հոգւոյն ազդումնն զձեռն սրբոյն, որ անշնչութեամբն էր խափանեալ՝ շարժեաց ընդդէմ ոստիկանին ի պատճառս աղերսանաց. ընդ որ յաւէտ ի զարմացման եղեալ եւ առեալ զնամակն ի ձեռաց նորա եւ ընթերցեալ՝ ասէ. «Այո՛՝ խնդիր քո կատարեալ է՝ պատուական այրդ Աստուծոյ:	21:12 Then the power of the Holy Spirit moved towards the ostikan the saint’s hand, which had fallen into disuse because of lack of breath, to offer the supplications. Greatly amazed by this he took the letter from his hands, read it and remarked: “Yes, your wish shall be carried out, venerable man of God:
21:13 Եւ նամակ ի նախարարս Հայոց գրեալ եւ հանդերձ սուրբ մարմնով հայրապետին ի Հայս առաքեալ բազում պատուով. եւ թողեալ ի բաց զյանցանսն զոր առ նա գործեցին, եւ ինքն ընդ կրունկն դարձեալ՝ դառնայ ի տեղի իւր:	21:13 He wrote a letter to the naxarars of Armenia and sent it to Armenia together with the holy body of the patriarch which he honored greatly. He pardoned the wrongs that they had done to him and turning back went to his place:
21:14 Եւ այսպէս զմեռելութիւն նորա պատուական արար Աստուած քան զմեր կենդանութիւնս, եւ ի սադրելոյ աղօթից նորա փրկութիւն մեծ ծագեաց աշխարհիս մերում:	21:14 Thus God made Sahak more venerable in death than he would make us in life. With the help of his prayers a great salvation came to our land:
21:15 Իսկ իբրեւ եկաց մեծն Սահակ յաթոռ հայրապետութեան ամս [ԻԷ]՝ վախճանեցաւ: Զկնի նորա յաջորդէ զաթոռ հայրապետութեան Եղիա ի գեղջէ Արճիշոյ որ յԱղիովտի:	21:15 The great Sahak died after having occupied the patriarchal throne for twenty-seven years. Eghia, who was from the village of Archesh in Agheovit, succeeded him on the patriarchal throne:
21:16 Յաւուրս յայսմիկ էր ամիրապետ Իսմայէլեան Աբդլմէլէք յետ [ՁԵ] թուականին իւրեանց:	21:16 At this time, after the eighty-fifth year of their era (-anno Hegirae), ’Abd-al-Malik became the Ishmaelite caliph:
21:17 Իսկ ապա զօրք նորա որ ի Հայք՝ հուր ի մեզ վառեցին, սատանայ ի նոսա փչելով զբարկութիւնն. եւ ապա ստահամբաւ դաւողութեամբ սնոտի յուսով եւ խնդացուցանող բարի խոստմամբք զամենեսեան ի մի վայր գումարէին զազատս եւ զհեծելազօր գունդս, եւ զանուանսն նոցա ի դիւանն մատուցանէին իբր թէ բաշխել նոցա զդահեկանաց տարեւորն: Եւ ապա զպատերազմական զէնսն ի նոցանէ ի բաց առեալ՝ ի տաճարն Աստուծոյ զնոսա արկանէին ի Նախչաւան քաղաքի. եւ զդուրսն յետ կոյս փակեալ աղիւսով՝ ի բաց պնդեալ ունէին զելիցն վայրս:	21:17 Soon thereafter his troops that were in Armenia burned a fire in our midst, since the satan had blown its wrath into them. Subsequently, by deceit, fraud, vain hopes and heartening promises they gathered in one place everyone, both the azats and the cavalry forces, and registered their names in the archives, as if to give them their annual wages. Then, depriving them of their arms, they imprisoned them in the temple of God in the city of Naxjawan, and shutting on them the gates with bricks, enclosed all the exits:
21:18 Իսկ նոցա իմացեալ զդաւաճանութիւնն՝ զմանկանցն զձայնն որ ի հնոցին, երգս առեալ գոչէին:	21:18 But when they (the Armenians) learned of the treachery, they chanted aloud the words of the children in the furnace:
21:19 Իսկ չար դահճացն զվերնայարկս եկեղեցւոյն քակեալ եւ լուցեալ հրով՝ առաւել քան զԲաբիլոնին ի վեր զբոցն բարձրացուցանէին այրեցողական նիւթովն: Եւ այնպէս ապա հրդեհակէզ եղեալ առաստաղ փայտակերտ եկեղեցւոյն՝ եւ հրացեալ կղմինդրն ի վերուստ ի վայր հոսեալ միախառն հրովն, վախճան մահու առ հասարակ ի վերայ ամենեցուն նոցա ածէր. եւ նոցա անդադար գոհաբանութիւն ի սպառել ոգւոցն կացեալ դադարէր:	21:19 Then the wicked prosecutors tore down the roof of the church, filled it with fire, and through incendiary material raised the flames higher than those of Babylon. Thus, the ceiling of the wooden church burned, and hot bricks mixed with smoke and fire fell from above, and killed all of them. Their ceaseless thanksgiving did not stop until they had exhausted their last breath:
21:20 Իսկ վրիժագործ այլազգիքն յապահովս կացեալք յերկիւղէ քաջացն զօրաց եւ զմնացեալ ընտանիս հրակիզելոցն գերի առեալ ածէին ի Դուին քաղաք. եւ անտի յուղարկեալ տանէին ի Դամասկոս:	21:20 The avenging foreigners, however, being secure from the fear of the brave troops, took captive the surviving families of those who had been burnt, and brought them to the city of Dvin, from whence they were sent to Damascus:
21:21 Եւ այսպէս աշխարհս մեր ծովացաւ արտասուօք եւ լցաւ բազում ողբովք: Իսկ յետ Աբդլմէլիքայ Վլիթ՝ որդի նորա լինէր ամիրապետ եւ յետ Վլիթայ՝ Սղիման եղբայր նորուն սակաւակեցութեամբ: Եւ յետ նորա ապա Ոմար. յորում ժամանակի Վահան Գողթան տէր չարչարեալ իսկ ի նմին Ոմարայ՝ եւ բազում նահատակութիւնս վասն անուանն Քրիստոսի ցուցեալ, յՌուծափ քաղաքի Շամայ պսակի ի Քրիստոսէ անթառամ պսակաւն:	21:21 Thus, our land became a sea of tears, and was full of much lamentation. After ’Abd-al-Malik, his son Walild became caliph, and after Walid his brother Sulayman ruled for a short time, and after him, ’Umar ruled, in whose time, Vahan, the lord of Goght’n, was put to the torture by the same (‘Umar), and suffering a great deal in the name of Christ, was adorned by Christ with the unfading crown in the city of Rucap’ in Sham: