28:0 Եւ այնպէս միաբանեալք ամենեքեան յանձն առնուին կատարել խաբէութեամբ զհրաման թագաւորին, եւ երթեալք ի տուն մոխրանոցին` կէսքն ի նոցա ցուցանէին, այլ ոչ ամենեքեան, զպատճառանաւք եւ ոչ ճշմարտութեամբ զխոնարհումն գլխոց իւրեանց սնոտի պաշտամանն:

 28:0 Thus united, they all agreed to fallaciously implement the king’s order. Going to the fire-temple, some of them—but not all—on pretexts and not sincerely, bowed their heads to that futile worship:

28:1 Եւ ոմանք թէպէտ եւ գիտէին զանյարական գլորումն, այլ ցանկացեալք աշխարհիս փառաց` փոխանակէին զփառս անեղծին Աստուծոյ ընդ եղծանելի եւ անցաւոր կենաց աշխարհիս:

 28:1 Yet others, even though they knew about their eternal downfall, nonetheless, desirous of worldly glories, (willingly) exchanged the glory of incorruptible God for the corrupt and transitory life of this temporal world:

28:2 Եւ զայն տեսեալ թագաւորին Պարսից եւ ամենայն մեծամեծաց դրանն եւ մոգուցն` նուէրս ազգի ազգի բազում խնդութեամբ մատուցանէին աստուածոց իւրեանց:

 28:2 When the king of Iran and all the court grandees and mages saw this, they offered their gods diverse gifts with great delight:

28:3 Խրախ մեծ ուրախութեան առնէին յաւուրն յայնմիկ, հաշուելով այն աւր լինել անշարժ հաստատութիւն թագաւորութեան իւրեանց, կեալ խաղաղութեամբ աներկիւղ այնուհետեւ յամենայն թշնամեաց:

 28:3 That day they held a great celebration of joy believing that an unshakable foundation had been laid for their kingdom, and that thereafter they would dwell in peace, without fear of all enemies:

28:4 Եւ ագուցեալ զտանուտեարսն եւ զսեպուհսն զերեցունց աշխարհացն, զՀայոց, զՎրաց եւ զԱղուանից, ի հանդերձս թագաւորականս զարդարէին. այլ եւ բազում եւ այլ ազգի ազգի պարգեւաւք եւ պատուաւք, գիւղաւք եւ ագարակաւք, ըստ իւրաքանչիւր ուրուք պիտոյից, լցուցանէին զամենեսեան. զորս եւ ի հրաժեշտի կացուցեալ` փութացուցանէին հասանել յիւրաքանչիւր յաշխարհս:

 28:4 Then were the tanuters and the sepuhs of the three lands of Armenia, Iberia, and Aghbania (Aghuania) dressed and adorned in royal clothing. They were, moreover, all supplied with many and diverse sorts of gifts and honors, villages and fields in accordance with what suited each one. After saying farewell, each one hastened to his own land:

28:5 Տուեալ ընդ նոսա բազմութիւն սուտ վարդապետաց, զոր եւ մոգ անուանեն, յորդորէին ուսանել զուսմունս ծաղրելի շնչմանց եւ ընդունչսարկու քարթնջմանց խաւսսն, որպէս զաւձակոչսն եւ զորովայնախաւսս. պատուէր տային` յերեսին յաշխարհսն կարգել զխաբէութեան դպրոցս եւ ուսուցանել առ հասարակ զբնաւս, զարս եւ զկանայս, զուսմունս մոգուցն:

 28:5 They had been given a multitude of false vardapets, called mages, and exhorted to study the ridiculous (Zoroastrian) teaching with its grumbled, mumbled words which resemble the rattling of snakes and the growling of stomachs. They were ordered to set up schools of deceit across the land, and to instruct everyone, men and women, in the teaching of the mages:

28:6 Որոց առեալ ի յանձն` զբազմութիւն մոգուցն տանել ընդ ինքեանս յաւժարէին:

 28:6 Those who had (willingly) accepted (Zoroastrianism) were delighted to take the multitude of mages along with them:

28:7 Երթեալք այնուհետեւ հրաժարեալք ի թագաւորէն Յազկերտէ եւ ի մեծամեծ աւագանւոյն զբանն` գովութիւնս սուտս եւ շնորհակալութիւնս խաբէութեամբ իւրաքանչիւր ոք ի պատճառելոցն առ վայր մի ըստ իւրում զաւրելոյ իմաստից մատուցանէին թագաւորին եւ ամենայն աւագանւոյն Արեաց, մանաւանդ առաւելագոյն չարաթունին Միհրներսեհի:

 28:7 Then they went to bid farewell to king Yazkert and to the grandee nobility of the court, each (of the Caucasian nobles) offering false praise and deceitful thanks according to his mental capacity at the moment to the king and all the Aryan nobility, especially to the wickedly poisonous Mihrnerseh:

28:8 Եւ էր պատճառ շնորհակալութեանն յամենեցունց մտաց այս, եթէ «Ամենայն թագաւորք, որ յառաջ քան զձեզ էին ի գահուդ յայդմ, ձեր նախնիքն` սիրէին զմեզ, հոգալով զմեր շինութիւնս եւ զաւգուտս մարմնաւորս. բայց դուք առաւել ցուցիք զսէրն որ էր առ մեզ, զի զյաւիտենական կենդանութիւնն մեր զմտաւ ածիք ծանուցանել մեզ եւ պարգեւել:

 28:8 The thrust of their thanksgiving was as follows: “All kings who sat on that throne before you, your ancestors, liked us and cared about our condition, that it be flourishing, and about material benefits. But you have demonstrated even more affection toward us, for you thought to acquaint and grant us eternal life:

28:9 Եւ եթէ նախնեացն քոց ծառայեցաք յամենայնի յաւժարութեամբ եւ կամաւ յամենայն պէտս, յոր եւ հրամայէին մեզ. իսկ քեզ` ամենայն անձին պարտ է ոչ իբրեւ զմի անձն սպասս մատուցանել, այլ որպէս զբազում անձինս զմի անձն առնել եւ անձանձրոյթ հպատակել զցայգ եւ զցերեկ աւգտախնդիր թագաւորութեանդ. քանզի յաղագս գիւտի մոլորեալ ոգւոյս մերոյ փութալ հոգացար:

 28:9 And if we served your ancestors with all enthusiasm and willingness, doing everything they ordered us, everyone should offer service to you not as though to one individual, but as though serving many individuals made into one [? isk k’ez amenayn anjin part e och’ ibrew zmi anjn spass matuc’anel, ayl orpes zbazum anjin zmi anjn arhnel...], tirelessly serving your beneficial realm day and night, since you swiftly worried over the salvation of our erring souls:

28:10 Եւ սոքա իւրաքանչիւր անձին այսպիսի ինչ եւ եւս առաւել, ըստ իւրաքանչիւր կարի, ասացեալ գովութիւնս` լռեալ դադարէին:

 28:10 Thus did each person give praise saying more or less the above, as he was able. Then they were silent:

28:11 Իսկ սպարապետն Հայոց Վարդան տէրն Մամիկոնէից կարգեալ զիւրն զառանց պատճառանաց զանսուտ բանս եւ զլինելոց իրս, որպէս ի դէմս գովութեան թագաւորին եւ ամենայն բազմութեան աւագանւոյն Արեաց` ասէր այսպէս, թէ:

 28:11 Now Vardan, the sparapet of Armenia and lord of the Mamikoneans, had chosen his words without recourse to pretexts and spoke the following words sincerely, as the king and the entire multitude of the Aryans were being praised:

28:12 Զիմոց զնախնեացն զհպատակութիւն եւ զվաստակ, զոր յայս դուրս եւ առ ձեր թագաւորութիւնդ արարեալ է, ի ժամանակէ յորմէ հետէ կարգեալ եմք ի ձեր ծառայութիւնդ` դուք ամենեքեան քաջագոյն գիտէք, եւ ինձ ոչ է պիտոյ յաղագս այդպիսի իրաց մի ըստ միոջէ տեղեկացուցանել զձեզ, զոր ստուգագոյն առաւել ճանաչէք քան զիս:

 28:12 All of you well know about the submission and labor shown to this court and to your realm by my ancestors, from the time we had been ranked in your service. Thus, there is no need for me to acquaint you with the events one by one, since you know them better than I do:

28:13 Իսկ թէպէտ եւ շատ նուազ եմ քան զիմ նախնիսն` սակայն որչափ կարն էր յիս` եդեալ էր ի մտի արդար վաստակաւք հաճել զմիտս ձեր. եւ ուր հասեալ էի ի գործ ի ձեր հրամանէ` տեսեալ էր զաւրագլխաց ձերոց եւ իմ ընկերաց ըստ իմ ուժոյ միամտութեամբ զիմ զգործն եւ զվաստակն:

 28:13 Despite the fact that I am much less than my ancestors, nonetheless, to the extent of my ability, I have resolved to satisfy you with upright labor. Wherever I have accomplished something at your order, your military commanders and my comrades have seen the work and labor I have performed by my strength:

28:14 Բայց արդ յայսմ հետէ այսպէս կամք են, ջանամ, զի թէ ցայժմ գործեալ ինչ իցէ, եւ ոչ արժանի անուան կամ գովութեան` յայսմ հետէ հնարիմ ամենայն զաւրութեամբ եւ ուժով, աւգնականութեամբն Աստուծոյ, գործել գործ այնպիսի, զոր ոչ միայն առաջի ձեր Արեաց, այլ եւ ի կայսեր դրանն եւ յայլ ազգս պատմեսցի համբաւն այն մինչեւ ցյաւիտեան:

 28:14 Though what I have accomplished has not been worthy of renown or praise, hereafter with God’s help, I will endeavor to do a deed with such strength and power that its fame will be related not only before you Aryans, but at the emperor’s court, and among other people forever:

28:15 Եւ զայս բանս որպէս ի շնորհէ Աստուծոյ սպարապետին Հայոց Վարդանայ տեառն Մամիկոնէից ասացեալ, զոր հռչակելոց էր զնահատակութիւնն որ առ Աստուած ի դարս յաւիտենից:

 28:15 It was as though graced by God that Vardan, sparapet of Armenia and lord of the Mamikoneans, said these words which announced the championship of God for centuries until eternity:

28:16 Եւ զայսպիսի ասացմունս լուեալ թագաւորին Պարսից եւ ամենայն աւագանւոյ դրանն` մեծաւ շնորհակալութեամբ զարմացեալք գովեցին զնա եւ գոհացան. քանզի ծածկեաց Աստուած զբան խոստմանցն, զոր ասաց գործել սպարապետն Հայոց Վարդան` յաղագս մեծի անուան համբաւոյ, զոր պարգեւեաց նմա Աստուած զանուն նահատակութեան յազգս յաւիտենից:

 28:16 When the king of Iran and all the court nobility heard such thoughts being expressed, they were astonished, and thanked him, greatly praising him and expressing their satisfaction. For God concealed the promise which Vardan, sparapet of Armenia, pledged to achieve to acquire great renown, for which God bestowed upon him the reputation of a champion for eternity:

28:17 Եւ հրաժարեալք այնուհետեւ յամենեցունց երեքեան աշխարհքն, Հայք, Վիրք եւ Աղուանք, առեալ ընդ ինքեանս զդասս բազմութեան մոգուց` դարձան յիւրաքանչիւր աշխարհս, հաստատեալ բազում անգամ եւ ի ճանապարհին զնոյն ուխտ երդման Աւետարանին սրբոյ:

 28:17 When all (the nobles) from the three lands of Armenia, Iberia, and Aghbania (Aghuania) had said farewell, taking the divisions of the multitude of mages along, they returned to their lands. On the road they reaffirmed that same sworn oath made on the holy Gospel many times:

28:18 Հրաժարեալք եւ ի միմեանց` գնացին յիւրաքանչիւր յաշխարհս, ազդ առնել միմեանց ի ժամանակի ըստ Աստուծոյ հրամանատրութեանն` զպէտս գործոցն, զոր խորհեցան կատարել:

 28:18 Bidding one another farewell, each went to his own land in order to inform others in time, in accordance with God’s permission, about requirements for the deeds they planned to implement:

28:19 Բայց զբդեշխն Վրաց զԱշուշայ եւ զերկու որդիս իշխանին Սիւնեաց Վասակայ, զԲաբիկ եւ զԱմիրներսեհ, ոչ արձակեաց թագաւորն Պարսից Յազկերտ ընդ այլ նախարարացն Հայոց. հայելով ի յառաջիկայ իրացն անյայտութիւն` կասկածեալ զգուշացաւ:

 28:19 However, the king of Iran, Yazkert, had not released the bdeshx of Iberia, Ashusha, and the two sons of Vasak, prince of Siwnik’, Babik and Amirnerseh along with the other Armenian naxarars. (Yazkert) was suspicious and took this precaution because of the obscurity of earlier events: