1:0 Չորրորդ Յեղանակ - ՎԱՍՆ ԵՐԿՊԱՌԱԿՈՒԹԵԱՆ ԻՇԽԱՆԻՆ ՍԻՒՆԵԱՑ ԵՒ ԸՆԿԵՐԱՑ ԻՒՐՈՑ:

 1:0 CHAPTER FOUR - Concerning the Secession of the Prince of Siunik and His Companions:

1:1 Մինչեւ զայս վայր ոչ ինչ կարի զանգիտէի պատմել զհարուածս ազգիս մերոյ, որ յարտաքին թշնամեացն ճշմարտութեան չարաչար յարեան ի վերայ մեր. որք սակաւագոյնք հարին զմեզ, եւ յոլովագոյնք հարեալ գտան ի մէնջ, քանզի դեռ եւս միաբանք եւ հաւասարք էաք:

 1:1 Up to this point I have not at all hesitated to describe the afflictions of our nation which were cruelly inflicted upon us by the foreign enemies of the truth. They were few who struck us but very many struck by us, for we were still united and agreed:

1:2 Թէպէտ եւ ոմանք ի ծածուկ ունէին զերկմտութիւն նենգութեանն, սակայն յաչս արտաքնոցն ահաւոր երեւէր միաբանութիւնն. որպէս յերկուս եւ յերիս տեղիս ոչ կարացին կալ առաջի:

 1:2 Although some secretly had deceitful vacillations, yet to the eyes of outsiders our unanimity seemed imposing, so they were unable to resist us in two or three places:

1:3 Արդ յայսմ հետէ եւ անդր, ուր սպրդեալ անկանի երկպառակութիւն ի ներքս, ընդ քակել միաբանութեանն՝ եւ երկնաւոր առաքինութիւնն հեռանայ. եւ անձնընտիրք լինելով՝ յոյժ բազմանայ լալումն ողբոյս:

 1:3 So then, where discord penetrates, at the breaking up of unity heavenly virtue also departs; and when there is self-interest, weeping and mourning greatly increase:

1:4 Քանզի հատեալ անկեալ անդամքն, որ յառաջագոյն սորուն սուրբ մարմնոյս էին, դառնայ մարդ յարտասուս առաջի մերձակայ դիականն. եւս առաւել լնու դառնութեամբ ի վերայ այնորիկ, որ յոգի եւ ի մարմին առ հասարակ դիակնանայ:

 1:4 For when the limbs, which previously were part of a man’s undefiled body, are severed and fall away, one turns to tears before the corpse beside him. One is filled with even more bitterness over the man who dies in both soul and body:

1:5 Եւ եթէ ի վերայ միոյ անձին այսպէս, ո՜րչափ եւս առաւել ի վերայ ողջոյն ազգի միոջ:

 1:5 And if this is the case for a single person, how much more so for a whole nation:

1:6 Այլ յայսմ տեղւոջ ոչ միայն ի վերայ միոյ ազգի է ողբումնս մեր, այլ ի վերայ ազգաց եւ աշխարհաց. զոր եւ յառաջ մատուցեալ ասացից ըստ կարգի, թէպէտ եւ ոչ խնդութեան մտաւք:

 1:6 But here our lament is not only for one nation but for many nations and countries which I shall present and speak of in order, though without a joyful mind:

1:7 Ահա ակամայ ճառագրեմ զբազումս որպէս կորեան ոմանք ի ճշմարիտ կենացն իւրեանց, եւ պատճառք եղեն բազմաց կորստեանն, ոմանց՝ երեւելեացս միայն, եւ այլոց երեւելեաց եւ աներեւութից:

 1:7 It is unwillingly that I shall describe these many—how some of them lost their own true lives and were the cause of destruction for many others, for some merely of visible things, for others of things both visible and invisible:

1:8 Եւ այն՝ եւս չար է քան զամենայն. դուռն՝ զոր բացին կորստեան, Աստուծո՛յ միայն կարողութիւն է փակել զնա. այլ ըստ մարդկան սահման՝ ահա անցեալ է հնար:

 1:8 And this is the worst of all: the gate to destruction which they opened God alone has the power to close. That possibility surpasses the bounds of man:

1:9 Այս անաւրէն Միհրներսեհ, քանզի յառաջագոյն ստուգեալ գիտէր զամբարշտութիւնն Վասակայ, եւ յայնմ ժամանակի եւս յղէր եւ կոչէր զնա առ ինքն:

 1:9 This wicked Mihrnerseh, since he was previously well informed of Vasak’s impiety, now sent and summoned him to his presence:

1:10 Որպէս նորա իսկ յառաջագոյն զատեալ եւ որոշեալ էր ի միաբանութենէն Հայոց, եկն եւ յանդիման եղեւ. եւ ստուգէր զիւր հաւատարմութիւնն եւ զՀայոց անիրաւ ապստամբութիւնն:

 1:10 As he had earlier broken away from and abandoned the union of the Armenians, he came and presented himself. He confirmed his own faithfulness and the illegal rebellion of the Armenians:

1:11 Յաւել եւ պատմեաց եւս առաւելաբանութեամբ զոր ինչ ոչ էր գործեալ Հայոց, եւ կամէր ընտանեբար ընդ միտ մտանել անաւրինին:

 1:11 He also exaggerated and told of things the Armenians had not done, wishing to insinuate himself into the favor of that wicked one:

1:12 Բայց նա թէպէտ եւ ի ներքոյ յոյժ դսրովէր զնա, այլ արտաքին դիմաւք մեծարեաց, եւ եդ առաջի նորա զմեծամեծ պարգեւս երկրաւորս:

 1:12 Although inwardly he greatly despised him, yet in outward appearance he respected him and presented him with the greatest worldly gifts:

1:13 Եւ խոստացաւ նմա իշխանութիւն աւելի քան զոր ունէրն, եւ հայեցոյց զնա ի կարծիս սնոտիս, որ ի վեր էր քան զիւր տէրութիւնն. իբր թէ անկ իցէ նմա հասանել մինչ ի թագաւորական վիճակն. բայց միայն հնարս իրացն խնդրեսցէ, թէ ո՛րպէս քակտեսցի միաբանութիւն ուխտին Հայոց, եւ թագաւորին կամքն կատարեսցին յաշխարհին:

 1:13 He promised him greater authority than that he possessed, and raised him to vain hopes that were even above his own station—to the effect that he might aspire even to royal status if only he could find a way to destroy the unity of the Armenians’ covenant and ensure the fulfillment of the king’s wishes in that land:

1:14 Եւ իբրեւ յանձն էառ զամենայն ինչ՝ երթալ զկնի կամաց նորա, գիտաց եւ ծերն դառնացեալ, եթէ թմբրեալ եւ ցնորեալ եւ քակեալ է ի հաստատութենէ միաբանելոցն. յոյժ մխիթարեցաւ ի միտս իւր տրտմեալս, եւ էած զմտաւ՝ թէ եւ զամենեսեան այսպէս կարիցեմ որսալ յանգիւտ կորուստն:

 1:14 When Vasak had agreed to everything including following his wishes, the embittered old man knew that he was benumbed and deranged and had broken away from the firm unity of the Armenians. He was greatly consoled in his miserable mind and thought that he would thus be able to seduce them all to irretrievable destruction:

1:15 Եւ իւրոյ հնարագիտութեանն տայր զիմաստութիւնն. եւ այնմ ոչ էր տեղեակ, թէ նա իւրովի զիւր անձն զատեալ եւ որոշեալ է ի սուրբ եկեղեցւոյն, հեռացեալ եւ աւտարացեալ ի սիրոյն Քրիստոսի:

 1:15 He attributed this knowledge to his own cunning, quite unaware of the fact that Vasak on his own had separated and cut himself off from the holy church and had removed and estranged himself from Christ’s love:

1:16 Քանզի մոռացաւնք եղեն նմա գալուստ Որդւոյն Աստուծոյ, եւ ոչ յիշեաց զքարոզութիւն սուրբ աւետարանին. եւ ոչ ի սպառնալեացն զանգիտեաց, եւ ոչ յաւետիսն մխիթարեցաւ:

 1:16 For he had forgotten the coming of the Son of God and did not recall the preaching of the Holy Gospel. He was not dismayed by threats or consoled by promises:

1:17 Ուրացաւ զաւազանն՝ որ յղացաւ զնա, եւ ոչ յիշեաց զընկալուչ սուրբ հոգին՝ որ ծնաւ զնա:

 1:17 He renounced the font which had conceived him, nor did he remember the receptive Holy Spirit which had begotten him:

1:18 Անարգեաց զմարմինն պատուական՝ սրով սրբեցաւն, եւ առ ոտն եհար զարիւնն կենդանի՝ որով եւ քաւեցաւն ի մեղաց:

 1:18 He dishonored the honorable body by which he had been sanctified, and he trampled on the living blood by which he had been redeemed from sin:

1:19 Ջնջեաց զգիր որդէգրութեանն, եւ իւրովք ձեռաւք խորտակեաց զհաստատուն կնիք մատանւոյն:

 1:19 He annulled the deed of adoption and with his own hands broke the firm seal of the ring:

1:20 Ել ի թուոյ երանելեացն, եւ ապստամբեցոյց ընդ իւր զբազումս:

 1:20 He left the number of the blessed and caused many to rebel with him:

1:21 Ձեռն էարկ կամակորութեամբ եւ եմուտ յորդէգրութիւն դիւապաշտութեանն, եւ եղեւ աման չարին, եւ ելից զնա սատանայ ամենայն խորամանկութեամբ:

 1:21 Perversely he accepted and adopted devil-worship. He became a vessel of evil, and Satan filled him with every deceit:

1:22 Ի ձեռն էառ իբրեւ զվահան, եւ ագաւ զնա իբրեւ զզրահս, եւ եղեւ իբր զինուոր կատարեալ կամաց նորա:

 1:22 He took Satan as a shield, put him on as armor, and became as it were a soldier fulfilling his will:

1:23 Մարտեաւ հնարիւք ընդ իմաստունս, եւ յոյժ խորագիտութեամբ ընդ գիտունս, յայտնի ընդ անմեղս, եւ ի ծածուկ ընդ խորհրդականս. ձեռն էարկ եւ եհան զբազումս ի գնդէն Քրիստոսի, եւ խառնեաց ի գունդս դիւաց:

 1:23 He fought against the wise with cunning and against the knowledgeable with craft—openly against the innocent and secretly against the prudent. He seized and drove many from the band of Christ, joining them to the troops of demons:

1:24 Եւ ի բազում յայլ տեղիս գողաբար սողեցաւ եւ եմուտ իբրեւ զաւձ ի մէջ ամրացելոցն. եւ խրամ հատեալ յափշտակեաց եւ էառ եւ եհան յայտնութեամբ զբազումս յազատաց եւ զբազմագոյնս ի շինականաց, եւ զայլ ոմանս յանուանեալ քահանայից:

 1:24 Into many other places he stealthily insinuated himself, and like a snake entered the fortified places. Opening a breach, he snatched away and openly seized many of the nobles and very many of the peasants, and some others who were so-called priests:

1:25 Որոց անունքն են այս՝ գործակցաց նորա:

 1:25 Here are the names of his associates: