7:151 Յա՛յնժամ էր Աստուած նախանձոտ, թէ չէր պատուիրեալ չուտել ի ծառոյ անտի. ապա եթէ յառաջագոյն զգուշացաւ, զգութ բնական սիրոյն իւրոյ յայտնեաց ի նմա:

 7:151 God would have been jealous at that time if he had not commanded not to eat from the tree. But if he had previously cautioned, he therein revealed the mercy of his natural love:

7:152 Իսկ արհամարհելով մարդ՝ ընկալաւ զպատիժ մահուան:

 7:152 Then man by despising the command received the punishment of death:

7:153 Բայց այն զոր ասացեր՝ եթէ Աստուած ի կնոջէ ծնաւ, յայդմ չէր արժան քեզ խորշել եւ փախչել. զի ահաւասիկ Արհմն եւ Որմիզդ ի հաւրէ ծնան եւ ոչ ի մաւրէ. որում եթէ քաջ միտ դնես, եւ ոչ դու յանձն առնուս:

 7:153 Now as for your having said that God was born from a woman, it was not right for you to turn away or flee from that; for behold Arhmn and Ormizd were born from a father and not from a mother—to which if you really turned your mind even you would not accept:

7:154 Եւ մեւս եւս այլ ծաղրագոյն քան զայդ, Միհր աստուած ի կնոջէ ծնանի, եթէ ոք ընդ իւրում ծնողին անկցի:

 7:154 And there is something else still more laughable than this: the god Mihr is born from a woman, as if anyone would have intercourse with his own parent:

7:155 Այլ սակաւիկ մի եթէ ի բաց թողացուցանէիր զփքումն տէրութեանդ, եւ ընկերաբար գայիր ի պայքար, գիտեմ զի իբրեւ այլովդ ամենայնիւ յոյժ իմաստուն ես, եւ վասն ծննդեան Տեառն մերոյ ի սուրբ Կուսէն՝ ոչ աւելաբանութիւն համարէիր, այլ առաւել քան զարարչութիւնն յոչընչէ զաշխարհս մեծագոյն զվերջին փրկութիւնն իմանայիր, ազատութեան մարդոյն զյանցաւորութիւնն դնէիր, եւ բարերարութեանն Աստուծոյ՝ զազատութիւնն ի ծառայութենէ:

 7:155 But if you set aside for a while the arrogance of your authority and enter into a debate in a friendly way, I know that despite everything else you are a very wise man and did not consider as superfluity what was said about the birth of our Lord from the Holy Virgin, that you understood heavenly salvation to be much more important than the creation of the world from nothing, and that you attributed the transgression to man’s freedom and the liberation from servitude to God’s benevolence:

7:156 Քանզի յորժամ լսես եթէ յոչընչէ արար Աստուած զամենայն աշխարհս բանիւ ծնունդ իմասջիր զարարածս:

 7:156 For when you hear that God created this whole world from nothing, understand that creatures were born at his word:

7:157 Իսկ քանզի Աստուած, որ զայս մեծ մարմին առանց չարչարանաց ծնաւ, ապաքէն իբրեւ զհայր գութ ունի ընդ սմա:

 7:157 So, God, who begat this great body without pain, thenceforth is compassionate to it like a father:

7:158 Զի որ ինքն անապական է, եւ զարարածս առանց ապականութեան ծնաւ. իսկ սա կամաւք գլորեալ ապականեցաւ, եւ անձամբ եւս ոչ կարէր կանգնել կալ ի վերայ ոտից:

 7:158 He who is himself incorruptible begat creatures without corruption; but the latter fell of his own will and was rendered corruptible, and by himself was no longer able to stand on his feet:

7:159 Վասն զի էր ի հողոյ, անձամբ անձին արարեալ՝ անդրէն ի նոյն բնութիւն դարձաւ. եւ իբրեւ ոչ եթէ յաւտար զաւրութենէ չարի ինչ ընկալաւ ուրուք զպատիժս պատուհասին, այլ ի յիւրմէ հեղգութենէն չլսել բարերար պատուիրանին, խրատեցաւ ծառայական մասնն մահուամբն, զոր կրեաց յանձն իւր:

 7:159 Because he was from earth and had acted for and by himself, he returned to the same nature. And since it was not from the foreign power of some evil being that he received punishment, but from his own laziness in not obeying the benevolent command, his subject part was chastised by the death which he suffered in his own person:

7:160 Արդ եթէ զմահ չար աստուածն արար, զի՞նչ գոյացութիւն երեւի մահու ի միջի. եւ ո՛չ ինչ:

 7:160 Now if the evil god created death, what reality does death appear to have? None at all:

7:161 Բայց զբարի Աստուծոյ զարարածսն խանգարեաց:

 7:161 But it destroyed the creatures of the good God:

7:162 Եթէ այդ այդպէս է, նմա եւ բարի իսկ ասել ոչ մարթի, այլ կիսագործ ապականացու:

 7:162 If this is so, it is not possible to call the latter good, but imperfect and corruptible:

7:163 Եւ որոյ աստուծոյ արարածքն ապականելիք են եւ եղծանելիք՝ նմա անեղծ Աստուած չմարթի ասել:

 7:163 And the god whose creatures are corruptible and destructible cannot be called an indestructible God:

7:164 Տի՛ աւն անդր թողէք զյիմարութեան զբարբանջմունսդ:

 7:164 So, cast away these foolish babblings:

7:165 Միոյ աշխարհի երկու դեհապետք ոչ լինին, եւ ոչ միոյ արարածոյ երկու աստուածք:

 7:165 One world does not have two lords, nor one creature two gods:

7:166 Եթէ ժպրհեսցին եւ լինիցին երկու թագաւորք միոյ աշխարհի, աշխարհն եղծանի եւ թագաւորութիւնքն խանգարին:

 7:166 If two kings were presumptuous enough to arise for one country, that country would be destroyed and the kingdoms would collapse:

7:167 Աշխարհս նիւթեղէն է, եւ նիւթքս որիշ որիշ են եւ ընդ միմեանս հակառակ. մի է արարիչ հակառակորդացս, որ ածէ զսոսա ի սիրելութիւն հաւանութեամբ. որպէս մալեալ կակղէ զջերմութիւն հրոյն՝ աւդոյս հովութեամբ, եւ զապառումն բրտութիւն աւդոյն՝ հրոյն եռանդմամբ. սոյնպէս եւ զմանրամաղ փոշիացեալ հողս՝ ջրոյն խոնաւութեամբ զանգանէ, իսկ զի վայր ծորելի բնութիւն ջրոյն՝ սալայատակ տրտմացեալ հողոյն կափմամբ:

 7:167 This world is material, and the elements are different and opposed to each other. The Creator of these opposites is one, and he brings them into harmony by persuasion. Just as he crushes and softens the heat of fire by the chill of air, and the cold solidity of the air by the warmth of fire—so too he grinds up the fine earth and kneads it with the moisture of water, while the natural tendency of water to flow downwards he solidifies and hardens by the binding effect of earth:

7:168 Զի եթէ միաբանէին տարերքս, գուցէ ոք ի կարճամտաց եւ Աստուած անապական զսոսա կարծէր, եւ թողեալ զարարիչն՝ արարածոցս զերկրպագութիւն մատուցանէր. վասն այնորիկ որ արար զսա՝ զգուշացաւ յառաջագոյն, զի հայեցեալ մարդիկ ի յանդիմանութիւն ապականացու տարերցս՝ անապական միայն զկառավար սորա իմասցին, զմի եւ ոչ զերկուս. զնոյն արարիչ չորեքկին նիւթոցս, յորմէ ամենայնքս ծննդագործին հրամանաւ արարողին իւրեանց:

 7:168 For if the elements were joined together, perhaps one of the less intelligent might suppose that these were God incorruptible, and abandoning the Creator might offer worship to his creatures. Therefore, he who created this world took care in advance that men, noticing the mutual hostility of the corruptible elements, might understand that its leader alone is incorruptible and that he is one, not two—the same Creator of the former elements, by whom all things were fashioned at his creative command:

7:169 Եւ շրջագայութեամբք չորիւք յեղանակաւք կատարեալ գործեն զտարեւոր սպասաւորութիւնն. եւ չորեքեան հային կամաց ակնարկելոյ արարչին իւրեանց, եւ անզգայութեամբ լծեալ են ի գործ հարկաւորութեան, չյափշտակելով զկարգ պատուոյն ի միմեանց:

 7:169 The four seasons in their cycle fulfill their material tasks; the four of them look to the will of their attentive Creator. They are unconsciously yoked to their obligatory work, not encroaching on each others’ established order:

7:170 Եւ ահա պարզաբար ասացեալ դիւրատար լուսաւորութիւն յականջս ամենեցուն:

 7:170 Here is a clear explanation, easily comprehensible in the ears of all:

7:171 Զի այն որ հուրն է, գոյացութեամբ եւ զաւրութեամբ խառնեալ է յերիս եւս մասունս. իբրեւ գտանի ջերմութիւնն յոլովագոյն ի քարինս եւ յերկաթս, եւ սակաւագոյն ի յաւդ եւ ի ջուր, եւ ինքն առանձին ուրեք ոչ երեւի:

 7:171 That which is fire, in its being and essence is mixed with the three other parts. The warmth is found more in stones and iron, and less in air and water, while it itself never appears alone:

7:172 Իսկ ջրոյ բնութիւն գոյ առանձինն, գոյ եւ ի խառնուածսն երից եւս մասանց, յոլովագոյն ի հողաբոյսս եւ սակաւագոյն ի յաւդ եւ ի հուր:

 7:172 The nature of water is separate, yet it also exists in mixtures of the other three parts, more so in plants and less in air and fire:

7:173 Իսկ աւդն թափանցանց է ընդ հուրն եւ ընդ ջուրն, եւ ի ձեռն ջրոյն ընդ կերակուրս աճեցականս:

 7:173 But air penetrates fire and water, and through water penetrates food that causes growth:

7:174 Եւ այսպէս խառնեալ են տարերքս այս, եւ գոյացեալ իբրեւ զմի մարմին, եւ ոչ կորուսեալ զիւրաքանչիւր բնութիւնս, եւ ոչ երբէք զկայան առեալ հակառակութեամբ, հայելով ի մի իշխանն յանխառնն, որ զխառնուածսն յարմարեալ կազմէ առ ի բնակութիւն կենդանեաց ամենեցուն, եւ տեւողութիւն յարակայութեան բոլոր աշխարհիս:

 7:174 So are these elements mingled, and they exist as one body and do not destroy each other’s nature. They never cease in their opposition, looking to the one unmingled Lord who arranges and orders their mixtures with a view to the nature of all living things and the prolongation of the stability of the whole world:

7:175 Իսկ եթէ առ անբան աշխարհս այսպէս հոգ տանի Աստուած, ո՛րչափ եւս առաւել առ բանաւոր աշխարհս՝ մարդս:

 7:175 Now if God cares thus for the irrational world, how much more does he care for the rational world—men: