47:0 Յարձակումն Իսմայելացւոց ըստ տեսլեան Դանիէլի: Իրք խռովութեան ի Կոստանդնուպոլիս. սպանումն երեւելի արանց:

 47:0 Invasion of the Ismaelites in accordance with Daniel’s vision. Disturbances in Constantinople; the murder of eminent men:

47:1 Ճառեցից դարձեալ զրուցելով զբանս ըստ չարիս հասելոյ ի վերայ մեր ժամանակի, վասն պատառման առագաստին հին հաւատոյ, եւ շնչել ի մեզ մահաբեր խորշակին, որ տապախառն արարեալ զմեծամեծ վարսաւոր, զգեղեցիկ ծառս մատաղատունկս բուրաստանաց. եւ այս յիրաւի, զի Տեառն մեղաք, եւ բարկացուցաք զսուրբն Իսրայելի:

 47:1 Returning to my narrative I shall describe the calamity which beset our time, the rupture of the veil of the old south and the blowing on us of the mortal hot wind which burned the great, leafy, beautiful, newly-planted trees of the orchards. This (happened) rightly, because we sinned against the Lord and we angered the Holy One of Israel:

47:2 Եւ թէ ախորժիցիք եւ լուիջիք ինձ, ասէ, զբարութիւնս, երկրի կերիջիք. ապա թէ ոչ կամիջիք լսել ինձ՝ սուր կերիցէ զձեզ, զի բերան Տեառն խաւսեցաւ զայս: Զսոյն իսկ մրրիկ ի վերայ Բաբելովնի տեսանի, այլ եկեալ հասեալ ի վերայ ամենայն երկրի. վասն զի մայր է ամենայն ազգաց Բաբելովն, եւ թագաւորութիւն նորա թագաւորութիւն կողմանց հիւսիսոյ:

 47:2 ’If you are pleased to heed me’, he says, ’You will eat the blessings of the earth. But if you do not wish to heed me, a sword will consume you; for the mouth of the Lord has spoken this. ’ The same tempest was visible over Babylon, but has overtaken the whole earth; because Babylon is the mother of all nations, and its kingdom is the kingdom of the regions of the north:

47:3 Իսկ հարաւային անդ քան զնոսա, այսինքն Հնդիկք եւ ի նոսին կողմանէ ազգք բնակեալք յանապատին մեծի, ուրանաւր որդիքն Աբրահամու, որ ի Հագարայ եւ ի Քետուրայ ծնեալք - Իսմայէլ, Ամրամ, Մադան, Մադիամ, Յեքսան, Յեսբոկ, Մելիսաւէ եւ որդիքն Ղովտայ՝ Ամոն եւ Մովաբ. եւ որդիքն Եսաւայ, այսինքն է Եդոմ, եւ այլք եւս, որ էին ի հարաւակողմն Հնդկաց, նոցին ի հիւսիսոյ կողմանէ, ի մեծ եւ յահագին անապատէն, ուրանաւր Մովսէս եւ որդիքն Իսրայելի բնակեալ էին, զոր ասաց մարգարէն, եթէ:

 47:3 Now south of these are the Indians, and in that direction the nations dwelling in the great desert who are the sons of Abraham born from Hagar and K’etura: Ismaēl, Amram, Madan, Madiam, Yek’san, Yesbok, Melisawē; and the sons of Lot, Amon and Moab; and the sons of Esau, that is Edom; and still more who were to the south of the Indians, north of these, from the great and fearsome desert where Movsēs and the sons of Israel dwelt, whom the prophet described:

47:4 Որպէս մրրիկ ի հարաւոյ ընթասցի, յանապատէ գնացեալ յահեղ տեղւոջէ», այն է անապատն մեծ եւ ահագին, ուստի մրրիկ ազգացս այսոցիկ փոթորկեալ ել եւ կալաւ զամենայն երկիր, կոխեաց եւ եհար զնա:

 47:4 ’Like a tempest it shall run from the south, coming from the desert, an awesome place. ’ That is the great and fearsome desert whence the tempest of those nations emerged in a storm and occupied all the land, trampled and smote it:

47:5 Եւ կատարեցաւ ասացեալն, թէ «Գազանն չորրորդ՝ չորրորդ թագաւորութիւն կացցէ ի վերայ երկրի, որ առաւել է չարեաւք քան զամենայն թագաւորութիւնս, որ արար անապատ զամենայն երկիր:

 47:5 So the saying was fulfilled: ’The fourth beast, the fourth kingdom will stand on the earth, which surpasses in evil all kingdoms’, which made the whole earth a desert:

47:6 Եւ արդ՝ զինչ եւս զՀոռովմոց թագաւորութեանն ասացից զխռովութիւն եւ զաղէտս կործանման, որ ոչ երբէք դադարեաց յընտանի պատերազմէն եւ հեղումն արեան կոտորածոյ արանց գլխաւորաց եւ խորհրդականաց ի թագաւորութեանն, զոր ասացին խորհել խորհուրդ մահու ի վերայ թագաւորին:

 47:6 What more shall I say about the disorder of the Roman empire, and the disasters of the slaughter from which the civil war was never free, and the flowing of the blood of the slaughter of prominent men and counsellors in the kingdom who were accused of plotting the emperor’s death:

47:7 Եւ վասն այսորիկ կոտորեցին զամենայն արս գլխաւորս, եւ ոչ մնաց ի թագաւորութեանն այր խորհրդական. զի միահամուռ կոտորեալ սպառեցան բնակիչք աշխարհին եւ իշխանքն որ ի թագաւորութեանն: Սպանին եւ զԳէորգ Մագիստրոս, եւ զՄանուէլ զայրն առաքինի, որ էր աներ Սմբատայ ասպետի, որդւոյ Վարազտիրոցի որդւոյ մեծին Սմբատայ Խոսրովայ Շումն կոչեցելոյ:

 47:7 For this reason they slew all the leading men; and there did not remain in the kingdom a single counsellor, since all the inhabitants of the country and the princes in the kingdom were totally exterminated. They also killed Georg Magistros, and Manuēl, the virtuous man who was father-in-law of Smbat the aspet (son of Varaztirots’), son of the great Smbat called Khosrov Shum:

47:8 Զորմէ ասացին ոմանք՝ տեսանել ի գիշերի ճրագունս լուցեալս ի տեղւոջ սպանման նորա: Եւ արկին զՍմբատ յաքսորս. վասն զի պարտաւորեցին զնա զաւրն իւրեանց ի յապստամբութեան յետ իրացն եղելոց, զի ասացին զնմանէ ընդ թագաւորին, թէ «Ասէր նա, թէ պարտ է արեան Մագիստրոսին խնդիր առնել:

 47:8 Concerning him (Manuēl) some people said that they saw in the night lamps lit at the site of his murder. Smbat they exiled because their army condemned him in the rebellion after these events had happened, since they said of him to the king: ’He said that it is necessary to avenge the blood of (Gēorg) Magistros’:

47:9 Եւ Մագիստրոս էր իշխան զաւրուն որ յայնմ կողմանէ եւ սիրելի ամենայն զաւրացն: Եւ Սմբատ էր իշխան զաւրու Թրակացւոց իշխանացն. եւ Մանուէլ գործէր ի Կոստանդնուպաւլիս զգործ մագիստրէի:

 47:9 Magistros was the prince of the army in that region and dear to all the troops; Smbat was the prince of the army of the Thracian princes; and Manuēl exercised in Constantinople the function of magister:

47:10 Եւ ոչ կոչեաց թագաւորն զՄագիստրոսն համարձակապէս իշխանութեամբ, երկուցեալ յապստամբութենէ զաւրացն. այլ կոչեաց առ ինքն զասպետն Սմբատ եւ երդմնեցոյց զնա ի խաչն տէրունական, որ ընդ անձին իւրում՝ զի մի ումեք հանցէ զբանսն ի վեր, եւ արձակեաց զնա ի զաւրս իւր, եւ զի խաւսեսցի ընդ Մագիստրոսն խաղաղութեամբ՝ տարցի զնա խաբելով:

 47:10 The king did not openly and with authority summon the Magistros, fearing a rebellion of the army. But he called to himself the aspet Smbat and made him swear on the Lord’s Cross, which he had on his person, that he would never divulge to anyone their conversation. Then he sent him to his army in order to parley for peace with the Magistros and bring him by a ruse (to Constantinople:

47:11 Իսկ նա երթեալ ոչ կարաց զնա խաբել, եւ մանաւանդ զի ոչ թագուցաւ ի նմանէ բանն: Ապա խաւսեցաւ ընդ ամենայն իշխանս զաւրուն, եւ ետ նմա հրամանն արքունի: Իսկ նոքա եւ ամենայն զաւրն իբրեւ ոչ կարացին ընդդիմանալ արքունի հրամանին՝ ետուն զնա ի ձեռս նոցա. զոր կալեալ կապեցին զնա եւ տարան յանդիման թագաւորին:

 47:11 He went, but was unable to trick him, especially because the plan was not hidden from him. Then he spoke with all the princes of the army, and passed on the royal command. They and all the army, since they were unable to oppose the royal order, gave him (the Magistros) into their (Smbat and his party’s) hands. Having seized him, they bound him and brought him before the king:

47:12 Եւ վասն այսորիկ զաւրք Թրակացւոց իշխանացն խորհեցան ի վերայ նորա մահ, եւ ասացին զնմանէ պատճառս ապստամբութեան խորհելոյ, զի մեռցի. բայց արքայն խնայեաց ի նա, եւ մերժեալ ի նոցանէ ապրեցոյց զնա:

 47:12 For that reason the army of the Thracian princes plotted death against him; they accused him of being the cause of the planned rebellion, so that he might be killed. But the king pardoned him; and removing him from their clutches, spared him: