Խորենացի 1-5 Khorenatsi

< Previous Next >
5:1 Յաղագս հաւասար գալոյ ազգաբանութեան երից որդւոցն Նոյի ցԱբրահամ եւ ցՆինոս եւ ցԱրամ. եւ թէ Նինոս ոչ է Բէլ եւ ոչ որդի Բելայ:

5:1 Concerning the harmony of the genealogies of the three sons of Noah as far as Abraham, Ninos, and Aram; and that Ninos is neither Bēl nor Bēl’s son:

5:2 Եւ այս յայտնի է ամենեցուն, զի դժուարահաւաք եւ տաժանելի է որպէս գիւտ ժամանակացն ի սկզբանէ մինչեւ առ մեզ` առաւել եւս գիւտ նախարարականաց ազգաց ծննդոց յերից որդւոցն Նոյի, ցորքան կամք իցեն խուզել ումեք ըստ իւրաքանչիւր դարուց:

5:2 It is clear to all that nothing is so difficult to compile and so laborious as the investigation of the times from the beginning to our own day, and even more so the investigation of the lineage of the patriarchal lines from the three sons of Noah, so long as it is desired to examine any given one in his own age:

5:3 Մանաւանդ զի աստուածայնոյն Գրոյ զիւրսն ի բաց հատեալ յինքն սեպհական ազգ` ելիք զայլոցն իբր զարհամարհելեացն եւ իւրոց անարժան կարգելոց բանից:

5:3 especially because divine Scripture has separated its own as its special nation and has left aside the genealogies of the others as contemptible and unworthy of being set out in its own account:

5:4 Զորոց մեք սկսեալ ճառեսցուք` որքան է կարողութիւն, որպէս գտաք զհաւաստին ի հնոց պատմութեանց, մերով մասամբ ամենեւին անսուտ:

5:4 We shall begin our exposition with these, as far as possible and according to what we have found to be trustworthy from among the old stories, and on our part with absolutely no falsification:

5:5 Իսկ դու, ով ուշիմ ընթերցասէրդ, հայեա՛ց աստանաւր ընդ հաւասարութիւն կարգի երից ազգացդ մինչեւ ցԱբրահամ, ցՆինոս եւ ցԱրամ, եւ զարմացի՛ր:

5:5 So do you, attentive reader, look now at the harmony of the order of the three races up to Abraham, Ninos, and Aram, and marvel:

5:6 Սեմ կեցեալ ամս հարիւր, յետ երկուց ամաց ջրհեղեղին, ըստ աստուածային բանից, ծնանի զԱրփաքսաթ:

5:6 Sem lived for [100] years, and two years after the flood, according to the divine Scriptures, begat Arpaxat’:

5:7 ՍԵՄ: Սեմ ամս հարիւր` ծնանի զԱրփաքսաթ:

5:7 SEM: Sem aged [100] begat Arpaxat’:

5:8 Արփաքսաթ ամս հարիւր երեսուն եւ հինգ` ծնանի զԿայինան:

5:8 Arpaxat’ aged [135] begat Caynan:

5:9 Կայինան ամս հարիւր եւ քսան` ծնանի զՍաղայ:

5:9 Caynan aged [120] begat Saḷay:

5:10 Սաղայ ամս հարիւր եւ երեսուն` ծնանի զԵբեր:

5:10 Saḷay aged [130] begat Eber:

5:11 Եբեր ամս հարիւր երեսուն եւ չորս` ծնանի զՓաղեկ:

5:11 Eber aged [134] begat P’aḷek:

5:12 Փաղեկ ամս հարիւր երեսուն եւ երիս` ծնանի զՌագաւ:

5:12 P’aḷek aged [133] begat Ragav:

5:13 Ռագաւ ամս հարիւր եւ երեսուն` ծնանի զՍերուք:

5:13 Ragav aged [130] begat Seruk’:

5:14 Սերուք ամս հարիւր եւ երեսուն` ծնանի զՆաքովր:

5:14 Seruk’ aged [130] begat Nak’or:

5:15 Նաքովր ամս եաւթանասուն եւ ինն` ծնանի զԹարայ:

5:15 Nak’or aged [79] begat T ’aray:

5:16 Թարայ ամս եաւթանասուն` ծնանի զԱբրահամ:

5:16 T ’aray aged [70] begat Abraham:

5:17 ՔԱՄ: Քամ ծնանի զՔուշ:

5:17 HAM: Ham begat K’ush:

5:18 Քուշ ծնանի զՄեստրայիմ:

5:18 K’ush begat Mestrayim:

5:19 Մեստրայիմ ծնանի զՆեբրովթ:

5:19 Mestrayim begat Nimrod:

5:20 Նեբրովթ ծնանի զԲաբ:

5:20 Nimrod begat Bab:

5:21 Բաբ ծնանի զԱնեբիս:

5:21 Bab begat Anebis:

5:22 Անեբիս ծնանի զԱրբէլ:

5:22 Anebis begat Arbēl:

5:23 Արբէլ ծնանի զՔայաղ:

5:23 Arbēl begat K’ayaḷ:

5:24 Քայաղ ծնանի զմիւս Արբէլ:

5:24 K’ayaḷ begat the second Arbēl:

5:25 Արբէլ ծնանի զՆինոս:

5:25 Arbēl begat Ninos:

5:26 Նինոս ծնանի զՆինուաս:

5:26 Ninos begat Ninuas:

5:27 ՅԱԲԵԹ: Յաբեթ ծնանի զԳամեր:

5:27 YAPHETH [YABET’]: Yapheth begat Gamer:

5:28 Գամեր ծնանի զԹիրաս:

5:28 Gamer begat T’iras:

5:29 Թիրաս ծնանի զԹորգոմ:

5:29 T’iras begat T’orgom:

5:30 Թորգոմ ծնանի զՀայկ:

5:30 T’orgom begat Hayk:

5:31 Հայկ ծնանի զԱրամանեակ:

5:31 Hayk begat Aramaneak:

5:32 Արամանեակ ծնանի զԱրամայիս:

5:32 Aramaneak begat Aramayis:

5:33 Արամայիս ծնանի զԱմասիայ:

5:33 Aramayis begat Amasya:

5:34 Ամասիայ ծնանի զԳեղամ:

5:34 Amasya begat Geḷam:

5:35 Գեղամ ծնանի զՀարմայ:

5:35 Geḷam begat Harmay:

5:36 Հարմայ ծնանի զԱրամ:

5:36 Harmay begat Aram:

5:37 Արամ ծնանի զԱրայն գեղեցիկ:

5:37 Aram begat Ara the Handsome:

5:38 Արդ զԿայինան չորրորդ ի Նոյէ ամենայնք ի ժամանակագրացն գրեն, եւ ի Սեմայ երրորդ:

5:38 Now all the chronographers put Caynan as fourth after Noah and third from Sem:

5:39 Նոյնպէս եւ զԹիրաս` չորրորդ ի Նոյէ, իսկ ի Յաբեթայ երրորդ. թէպէտ եւ ըստ մերում թարգմանութեանս ոչ ուրեք ի բնագրի գտանի:

5:39 Likewise they put T’iras fourth from Noah but Yapheth third, although according to our translation of the Bible he is not found anywhere in the original list:

5:40 Իսկ զՄեստրայիմ չորրորդ ի Նոյէ եւ երրորդ ի Քամայ` ոչ ի մերում թարգմանութեանս եւ ոչ ի ժամանակագրաց ուրեք կարգեալ գտանեմք:

5:40 And Mestrayim, placed as fourth from Noah and third from Ham, we do not find placed in our translation or anywhere among the chronographers:

5:41 Այլ այսպէս զսա կարգեալ գտաք ի յուշմագունէ եւ յընթերցասիրէ ումեմնէ Ասորւոյ. եւ հաւատարիմ թուեցաւ մեզ ասացեալն:

5:41 But we have found him so placed by a certain very learned and erudite Syrian, and what he said seemed to us reliable:

5:42 Քանզի Մեստրայիմդ է Մեծրայիմ, որ իմանի Եգիպտոս. եւ բազումք ի ժամանակագրաց զՆեբրովթ, որ է Բէլ, եթովպացի գոլ ասելով` հաւանեցուցին զմեզ այսպէս հաւաստի լինել, յաղագս բնակութեան սահմանացն ընդ Եգիպտոս:

5:42 For Mestrayim is Metsrayim, which means Egypt. And many of the choronographers say that Nimrod, who is Bēl, was an Ethiopian, and they have persuaded us that this was indeed the case on account of his being on the borders of Egypt:

5:43 Յետ որոյ ասասցուք եւ զայս. զի թէպէտ եւ ամք ժամանակաց ծննդոցն Քամայ մինչեւ ցՆինոս ոչ ուրեք գտանին թուեալ, եւ կամ թէ առ մեզ ոչ հասեալ, այլ հաւաստեաւ եւ ոչ նորին ինքեան Նինոսի, իսկ մերոյն Յաբեթի ամենեւին ոչ, - սակայն ասացեալ ազգաբանութիւնդ հաւաստի է, երեցունց ցեղիցն մետասան գոլով ցԱբրահամ եւ ցՆինոս եւ ցմերն Արամ. զի Արայն երկոտասաներորդ` է յետ Նինոսի, մանուկ տիովք վախճանեալ:

5:43 After this we shall say the following: although the years of the generations descended from Ham down to Ninos are not to be found calculated anywhere, or at least have not come down to us, and there is nothing certain known about Ninos himself and certainly not about our Yapheth, yet the genealogy above is reliable since the three races have eleven generations down to Abraham and Ninos and our Aram. For Ara is the twelfth after Ninos, and he died while young in years:

5:44 Եւ է ճշմարիտ, եւ մի՛ ոք յերկուասցի. քանզի պատմէ մեզ զայսոսիկ ի յոլով իրս հաւատարիմն Աբիւդենոս, եւ ասէ այսպէս. «Նինոս Արբեղայ, Քայաղայ, Արբեղայ, Անեբայ, Բաբեայ, Բելայ:

5:44 This is true and let no one have any doubt because Abydenus, trustworthy in all things, tells us all this, saying as follows: “Ninos, son of Arbeḷ of K’ayaḷ of Arbeḷ, of Anebay, of Bab, of Bēl:

5:45 Նոյնպէս եւ զմերն` ի Հայկայ մինչեւ ցԱրայն գեղեցիկ, զոր եսպան կաթոտն Շամիրամ` թուէ այսպէս. Արայն գեղեցիկ` Արամայ, Հարմայ, Գեղամայ, Ամասեայ, Արամայիսայ, Արամանեկայ, Հայկայ, որ եղեւ հակառակ Բելայ, միանգամայն եւ կենախուզ:

5:45 Likewise he counts our genealogy from Hayk to Ara the Handsome, whom the lascivious Semiramis killed, as follows: “Ara the Handsome, son of Aram, of Harmay, of Geḷam, of Amasya, of Aramayis, of Aramaneak, of Hayk, who was the opponent of Bēl and also his slayer:

5:46 Եւ զայս մեզ Աբիւդենոս յիւրում առաջնում առանձնականի իմն մանր ազգաբանութեան ասէ. զոր աստ ուրեմն յետոյ ոմանք բարձին:

5:46 And Abydenus tells us this in his first section of detailed genealogies, which some people later on suppressed:

5:47 Այսոցիկ վկայէ եւ Կեփաղիովն. քանզի ասէ ի միում գլխոցն այսպէս. «Մանր զամենայն ի սկզբան մերոյ աշխատութեանս սկսաք գրել զազգաբանութիւնսն ի դիւանացն արքունի. այլ առաք հրաման ի թագաւորաց` թողուլ զաննշանից եւ զվատաց արանց ի հնոցն զյիշատակն, եւ գրել միայն զքաջս եւ զիմաստունս եւ զաշխարհակալս նախնիս, եւ մի՛ յանպէտս զժամանակս մեր ծախել», եւ զայլսն:

5:47 Cephalion is also a witness to these matters, for he says in one chapter as follows: “At the beginning of our work we began to write down in detail all the genealogies from the royal archives. But we received a command from kings to omit mention of the insignificant and wicked men from among the ancients and to record only the brave and wise and victorious ancestors and not to spend our time uselessly,” and so on:

5:48 Այլ այս մեզ ամենեւին աւտար եւ արտաքոյ ճշմարտութեան, որք զՆինոս որդի Բելայ ասեն, կամ թէ նոյն ինքն Բէլ. զի ոչ ազգաբանութիւնն եւ ոչ ամացն ժողովումն այսոցիկ վկայէ:

5:48 But altogether alien and strangers to the truth in our opinion are those who say that Ninos was the son of Bēl or that he was Bēl himself, for neither the genealogy nor the sum of the years bears this out:

5:49 Բայց եթէ ըստ նշանաւոր եւ անուանի լինելոյ` ոք պատեհ համարեալ այսպէս կարգիցէ զհեռին մաւտաւոր:

5:49 But perhaps someone thought it suitable, for the sake of becoming renowned and famous, thus to bring closer what is farther away:

5:50 Եւ գտաք զայսոսիկ արդարեւ Յունաց դպրութեամբ. զի թէպէտ եւ Յոյնք ինքեանք ի Քաղդէացւոցն փոխեցին յիւրեանց լեզուն, եւ թէպէտ եւ Քաղդէացիք ինքնակամ յաւժարութեամբ եւ կամ ի հրամանէ թագաւորաց հարկեալ զայս իրագործել, որպէս Առիոս ոմն եւ այլք բազումք, սակայն մեք Յունաց համարիմք, որպէս ի նոցանէ ուսեալք:

5:50 We have truly found these things in the literature of the Greeks; for although the Greeks themselves translated from Chaldaean into their own language, and although the Chaldaeans, either of their own accord or forced by the command of kings, undertook this task, like a certain Arias and many others, yet we attribute them to the Greeks since we have learned from them: