Ղեւոնդ 1-18 Ghevond

< Previous Next >
18:0 Զայնու ժամանակաւ դարձեալ ամբոխ յուզէր ի կողմանցն հիւսիսոյ. քանզի մեռաւ արքայն Խազրաց որում Խաքանն կոչէին:

18:0 In this period once again there was unrest in the northern areas. For the Khazar king, who was styled the Khaqan, had died:

18:1 Իբրեւ ետես մայր նորին, որոյ անունն էր Փարսբիթ՝ հրաման տայր զօրավարին որ Թարմաչ կոչէր, զօր բազում գումարել ի վերայ աշխարհիս Հայոց: Եւ միաբանեալք ելանէին ընդ աշխարհն Հոնաց եւ ընդ պահակն Ճորայ ընդ երկիրն Մազքթաց, ասպատակէին յաշխարհն Փայտակարան, անցանէին ընդ գետն Երասխ յերկիրն Պարսից, աւերէին զԱրտաւէտ եւ զԳանձակն շահաստան եւ զգաւառն որ Ըթշիբագուան կոչի, եւ զՍպատար ոմն Փերոզ եւ զՈրմիզդ Փերոզ:

18:1 Then his mother who was named P’arsbit’ saw this, she commanded the general named T’armach’ to assemble a large force and to go against the land of the Armenians. In a unified body (the troops) passed through the land of the Huns, through the Chora Pass, through the country of the Mazk’ut’, raiding the Paytakaran land, crossing the Arax River into the country of the Iranians, ruining Artawe’t and Gandzak shahastan as well as the districts called Et’shibaguan and Spantaran P’eroz and Ormizd P’eroz:

18:2 Եւ ի դիմի հարան զօրքն Իսմայելի, եւ Ջառայ ոմն անուն զօրավար նոցա: Կոտորէին զամենեսին ի սուր սուսերի եւ ինքեանք ասպատակէին ի գաւառն Զարեւանդ եւ պաշարէին զամրոցն որ անուանեալ կոչի Ամպրիոտիկ. եւ զաղխ բանակին եւ զգերեալսն ի սրոյն թողուին մերձ ի քաղաքն Արտաւէտ:

18:2 The Khazar encountered the Ishmaelite army and its general, who was named Djarrah ( Jar’ay) (Djarrah ibn al-Hakami, ruler of Arminiya, [722-725, 729-730]. (The Khazars) killed all of them and spread about raiding in the district of Zarewand, also besieging the fortress called Ampriotik. They left the army equippage and those whom they had enslaved by their swords near the city of Artawe’t:

18:3 Եւ մինչդեռ մարտնչէին ընդ ամրոցն Ամպրիոտիկ՝ յանկարծակի գունդ մի ի զօրացն Իսմայելացւոց եւ զօրավար նոցին, եւ անուն զօրավարին նոցա Սեթ-Հարաշի՝ անկանէր ի վերայ բանակի նոցա սակաւ արամբք, եւ զբազումս հարեալ սատակէր ի սուր սուսերի իւրոյ եւ թափէր զգերեալսն ի սրոյ նոցա:

18:3 But while they were battling against Ampriotik fortress, suddenly a brigade of Ishmaelite troops under their general, named Sa’id al-Harashi (Set’-Harashi)(Sa’id ibn Amru al-Harashi, ruler of Arminiya [730-731], fell upon their camp with a small number of men. (The Arabs) killed many of them and took those they had enslaved:

18:4 Վաղվաղակի հասանէր գոյժ աղմկին առ զօրսն, որ պահէին զամրոցն Ամպրիոտիկ. եւ իբրեւ լուան զչարիսն, որ հասին ի վերայ նոցա՝ թողին զբերդն զոր պաշարեալ էին, եւ հասին ի վերայ հինին, որ եկեալ էր ի վերայ բանակի նոցա:

18:4 The bad tidings of this event reached the troops who were besieging the fortress of Ampriotik. When (the Khazars) heard about the evils which had befallen them, they left that fortress which they were besieging and went against the brigand who had attacked their camp:

18:5 Որում ի դիմի հարեալ նոյն զօրքն՝ հարկանէին ի նոցանէ բազում հարուածս եւ յափշտակէին ի նոցանէ զնշան դրօշին, որ էր պատկեր պղնձի, զոր դեռ եւս ունին առ ինքեանս գունդ Հարաշեայ իբրեւ զպատիւ քաջութեան նախնեաց իւրեանց:

18:5 When (the Khazars) clashed with the same (Arab) troops, (the Arabs) dealt them many blows, even seizing their (battle) emblem. This was a bronze statue which the Harashi brigade have with them to this day as a testament to the bravery of their forbears:

18:6 Եւ յետ այնորիկ առաքէ իշխանն Իսմայելի զՄսլիմ զեղբայր իւր բազմութեամբ զօրաց ի թիկունս օգնականութեան գնդին Հարաշեայ:

18:6 Subsequently the Ishmaelite caliph sent his brother, Maslama (Mslim) (Maslama ibn Abd al-Malik) with a multitude of troops to provide auxiliary assistance to the Harashi brigade:

18:7 Եւ իբրեւ եկն Մսլիմ եւ ետես, զի ոչ ժամանեաց հասանել ի մարտ պատերազմին, քանզի ստացաւ զյաղթութիւնն Սէթն, զի զոմանս հարեալ էր կոտորմամբ սրոյ եւ զոմանս փախստական արարեալ, եւ զաւար եւ զգերութիւն թափեալ՝ բազում թշնամանօք կշտամբեալ խոշտանգէր զնա, եւ կամէր սպանանել. այլ ոչ կարէր յանդիման տալ հրաման, քանզի ազգատոհմն նորա յարուցեալ բարձրացուցանէին զաղաղակ:

18:7 But when Maslama arrived there he found that he had not come in time to participate in the warfare, since Sa’id had already secured the victory. And so, (treacherously) he put some (of al-Harashi’s men) to the sword, put some to flight, and expropriated their booty and captives. He insulted, upbraided, and tortured ( Sai’id al-Harashi) and even wanted to kill him. However, he was unable to openly give such an order because (al-Harashi’s) clansmen had arisen and were creating an uproar:

18:8 Եւ ոչ իշխեաց ի կամս անձին իւրոյ, այլ լուռ եղեալ արգելոյր ի խորհրդոց իւրոց եւ դառնայր առ իշխանն Իսմայելի:

18:8 So he did not dare to work his will. Rather, he silently checked these plans of his and returned to the Ishmaelite caliph: