Խորենացի 2-38 Khorenatsi

< Previous Next >
38:1 Որ ինչ ջան Երուանդայ վասն ի բուռն ածելոյ զմանուկն Արտաշէս, եւ ի բաց թողլոյ զՄիջագետս:

38:1 The efforts of Eruand to seize the young Artashēs and his abandoning of Mesopotamia:

38:2 Բայց Երուանդայ զմտաւ ածեալ, թէ ո՛րպիսի չար նորա թագաւորութեանն սնանի ի Մարս` խէթ ի սրտի լեալ` ոչ հեշտալի էր նմա քուն:

38:2 When Eruand considered what sort of enmity to his kingdom was being nourished in Media, his heart rankled and sleep no longer was sweet for him:

38:3 Հանապազ ի յարթնութեան յայն հոգալով, նաեւ ի քուն անուրջս ահագինս նմին իրի տեսանէր:

38:3 While awake he thought continually of that, and even in sleep he saw terrible dreams about the same problem:

38:4 Վասն որոյ ի ձեռն հրեշտակաց եւ պատարագաց խնդրէր հաշտեցուցանել զարքայն Պարսից` տալ ի ձեռս զԱրտաշէս, ասելով թէ «Արիւն իմ եւ հարազատութիւն, ընդէ՞ր սնուցանես զՄարըդ Արտաշէս հակառակ ինձ եւ իմոյ թագաւորութեանս, լսելով բանից Սմբատայ յեղուզակի, որ ասէ, թէ որդի է Արտաշէս Սանատրկոյ. եւ զորդի հովուաց եւ զանդէորդաց ջանայ առնել Արշակունի, եւ արիւն քո եւ հարազատութիւն համբաւելով զնմանէ:

38:4 Therefore by means of messengers and offerings, he sought to placate the Persian king so that he would surrender Artashēs, saying: “Why do you, my own blood and family, nourish the Mede Artashēs in opposition to me and my kingdom, hearkening to the words of the brigand Smbat who claims that Artashēs is the son of Sanatruk, and who tries to make the son of shepherds and herdsmen an Arsacid and puts him out to be your blood and kin:

38:5 Նա չէ որդի Սանատրկոյ, այլ ընդ խաբս գտեալ Սմբատայ զմար ոմն տղայ` բաջաղի:

38:5 He is not the son of Sanatruk, but Smbat deceitfully found some Median child and is making a mockery:

38:6 Նոյնպէս եւ առ Սմբատ յղէր բազում անգամ, թէ «Ընդէ՞ր այդքան սնոտի աշխատութիւն կրես. խաբեալ ի ստնտուէդ` սնուցանես զորդի Մարիդ հակառակ ինձ:

38:6 Likewise he sent many times to Smbat to this effect: “Why do you put yourself to so much futile trouble? You have been deceived by that wet nurse, and you are bringing up the son of a Mede in opposition to me:

38:7 Եւ լսէ ոչ սիրելի բանս պատասխանեաց:

38:7 He received in reply unpleasing words:

38:8 Յայնժամ առաքէ Երուանդ եւ սատակէ զքաջսն ի Բայբերդի. գերեալ զդստերս Սմբատայ` պահէ յամրոցին յԱնի ոչ վատթարապէս:

38:8 Then Eruand sent and had killed the brave men in Bayberd, imprisoned the daughters of Smbat, and kept them unharmed in the fortress of Ani:

38:9 Բայց թիկունս առնելով Երուանդայ զՀռոմայեցիս` ոչ ինչ վտանգի ի թագաւորութեանն Վեսպիանու եւ Տիտոսի, թողլով ի նոսա զՄիջագետս:

38:9 Since Eruand supported the Romans and ceded Mesopotamia to them, he was undisturbed during the reigns of Vespasian and Titus:

38:10 Եւ յայնմ հետէ բարձաւ իշխանութիւնն Հայոց ի Միջագետաց. եւ հարկս եւս առաւելագոյնս տայր ի Հայոց Երուանդ:

38:10 After that the authority of the Armenians was removed from Mesopotamia, and Eruand paid even heavier tribute from Armenia:

38:11 Իսկ գործակալացն Հռոմայեցւոց մեծապէս հանդերձեալ զքաղաքն Եդեսիայ` ի նմա հաստատեն զտունս գանձուց հարկացն ժողովելոց ի Հայոց, ի Միջագետաց եւ յԱսորեստանեայց:

38:11 The Roman governors restored Edessa in a grand manner and established their treasuries for the taxes collected from Armenia, Mesopotamia, and Assyria:

38:12 Եւ ժողովեն ի նմա զամենայն դիւանս, եւ կարգեն դպրոցս երկուս, մի` զբունն իւրեանց զԱսորին, եւ միւս եւս զՅոյնն. եւ զդիւանն հարկաց եւ զմեհենականն, որ կայր ի Սինոպ Պոնտացւոց` անդր փոխեն:

38:12 They gathered there all the archives and set up two schools, one for the native tongue of its inhabitants, Syriac, the other for Greek. They also transferred there the register of taxes and the temple archive, which was in Sinop in Pontus: